Bu tez, 20. yüzyılın başlarında Osmanlı Devleti madencilik sektöründe faaliyet gösteren Karasu Madenleri Osmanlı Anonim Şirketini incelemektedir. Çalışmanın amacı, Osmanlı madencilik sektörünün genel yapısını ve söz konusu şirketin faaliyetlerini analiz ederek bir Osmanlı anonim şirketinin kurumsal monografisini kendi iç dinamikleri üzerinden oluşturmaktır. XIX. yüzyılın ortalarından itibaren Osmanlı Devleti'nde sanayileşme ve yabancı sermaye yatırımlarının etkisiyle madencilik sektörü gelişmeye başlamıştır. Madencilik sektörüne olan yatırım ilgisinin istikrarlı bir şekilde artması, sektörün zamanla kurumsallaşmasını sağlamıştır. Kurumsallaşma sürecinde yabancı sermaye etkisi de sürekli olarak artış göstermiştir. Osmanlı Devleti ekonomisine katkı sağlayacak nitelikteki maden işletmeleri, XIX. yüzyılın son çeyreğinde kurulmaya başlanmış ve XX. yüzyılın başlarından itibaren sayıları artarak madencilik sektörünün değerini yükseltmiştir. Karasu Madenleri Osmanlı Anonim Şirketi, 1900 yılında dolaylı yabancı sermaye ve fiili yerli sermaye ağırlıklı bir iş birliği sonucunda kurulmuştur. Şirket, İzmit mutasarrıflığına bağlı Karadeniz kıyısındaki Karasu nahiyesinde simli kurşun ve çinko madenlerini arama ve işletme faaliyetlerinde bulunmuştur. Ancak, Osmanlı Devleti'nin ekonomik kalkınmayı destekleyecek fiziki altyapı olanaklarına sahip olmaması ve maden sahasında profesyonel düzeyde işletmecilik yapılamaması nedeniyle şirket ciddi bir yapılanma sürecine girmiştir. Karadeniz kıyısında liman, demiryolu ve karayolu gibi olanaklardan uzak bir bölgede faaliyet gösteren Karasu Madenleri Osmanlı Anonim Şirketi, altyapı gelişimini kendi gelişimiyle doğrudan ilişkilendirmiştir. Şirket, altyapı projelerinin yanı sıra, işletmenin niteliğini uluslararası madencilik sektörünün seviyesine çıkarmak amacıyla tesisleşmeye ayrıca önem vermiştir. Tüm bu hazırlık çalışmaları, maden sahasındaki varlığından şüphe duyulmayan zengin yatakları işletmek amacıyla yapılmıştır. Şirketin geleceğe yönelik tüm işletme planları, bu zengin maden yataklarından elde edilecek gelire dayandırılmıştır. Öngörülen gelir elde edildiği takdirde, yatırımlar amacına ulaşacaktır. Böylece işletmenin, faaliyette bulunduğu bölge başta olmak üzere Osmanlı madencilik sektörüne katkı sağlaması ve bu katkının doğal bir sonucu olarak yüksek kazanç elde ederek hedeflerine ulaşması amaçlanmıştır. Bu hedefi gerçekleştirmek için 1900-1909 yılları arasında Karasu Madenleri Osmanlı Anonim Şirketi faaliyet göstermiştir. Daha sonra, Karasu Osmanlı Anonim Maden Şirketi kurulmuş, ancak bu doğrultudaki faaliyetler başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Sonuç olarak, bu tez Karasu Madenleri Osmanlı Anonim Şirketinin başarısız bir işletme girişimi olduğunu ortaya koymaktadır. Girişimin başarıya ulaşması için ciddi miktarda yatırım yapılmasına rağmen, gelir üretecek zengin maden yataklarının işletilememesi başarısızlığa yol açmıştır. Şirketin kurumsal monografisi, bu önemli girişimin hedeflerine ulaşamadığını ve Osmanlı madencilik sektöründe etkin bir rol oynayamadan etkisini kaybettiğini göstermektedir.
This thesis examines the Karasu Mines Ottoman Joint-Stock Company, which operated in the mining sector of the Ottoman Empire in the early 20th century. The aim of this study is to analyze the general structure of the Ottoman mining sector and the activities of the said company, thereby constructing an institutional monograph of an Ottoman joint-stock company based on its internal dynamics. Since the mid-19th century, the mining sector in the Ottoman Empire began to develop under the influence of industrialization and foreign capital investments. The steady increase in investment interest in the mining sector facilitated the gradual institutionalization of the industry. During this process, the influence of foreign capital showed a consistent upward trend. Mining enterprises that were capable of contributing to the Ottoman economy began to be established in the last quarter of the 19th century, and their numbers increased in the early 20th century, thereby enhancing the value of the mining sector. The Karasu Mines Ottoman Joint-Stock Company was established in 1900 as a result of a partnership primarily involving indirect foreign capital and actual local capital. The company conducted prospecting and operational activities for argentiferous lead and zinc mines in the Karasu District, located on the Black Sea coast and under the jurisdiction of the İzmit Sanjak. However, due to the lack of physical infrastructure to support economic development in the Ottoman Empire and the absence of professional-level operations at the mining site, the company underwent a significant restructuring process. Operating in a region distant from essential infrastructure such as ports, railways, and highways along the Black Sea coast, the Karasu Mines Ottoman Joint-Stock Company directly linked its development to the region's infrastructure improvement. In addition to infrastructure projects, the company placed great emphasis on institutionalization to raise the quality of its operations to the standards of the international mining sector. All these preparatory efforts were aimed at exploiting the rich deposits believed to exist at the mining site. The company's long-term operational plans were predicated on the anticipated revenue from these deposits. If the projected income could be realized, the investments would achieve their intended purpose. Thus, the company aimed to contribute to the Ottoman mining sector, especially in the region where it operated, and to achieve high profits as a natural consequence of these contributions. To achieve this goal, the Karasu Mines Ottoman Joint-Stock Company operated between 1900 and 1909. Subsequently, the Karasu Ottoman Joint-Stock Mining Company was established, yet despite continuing efforts, the initiative failed. In conclusion, this thesis reveals that the Karasu Mines Ottoman Joint-Stock Company was an unsuccessful business venture. Despite significant investments aimed at achieving success, the failure to exploit the rich mineral deposits that would generate revenue ultimately led to its downfall. The company's institutional monograph demonstrates that this significant business initiative was unable to achieve its objectives and lost its influence without playing an effective role in the Ottoman mining sector.
Except where otherwise noted, this item's license is described as http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
