Mihrişah Valide Sultan'ın İstanbul'daki Mimari Eserleri = Works of Mihrişah Valide Sultan in İstanbul

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu'nda kadın baniler özellikle hanım sultanlar mimaride oldukça etkin bir rol oynamıştır. Aldığı iyi eğitim ve terbiyeyle öne çıkan bir şahsiyet olan Mihrişah Valide Sultan 24 Aralık 1761 tarihinde Osmanlı hanedanına 36 yılın ardından bir veliaht vermiştir. 1789 yılında tahta çıkan Sultan III. Selim, validesine değer vermiş, gerektiğinde ona danışmıştır. Mihrişah Valide Sultan dönem siyasetinde aktif olmayı tercih etmeyerek geri planda oğluna destekte bulunmuş, yaptırmış olduğu birçok hayır eseriyle tarihe adını yazdırmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nun sosyal tabakalaşmasında en üst sırada bulunan hanedan mensupları anıtsal ve büyük ölçekte yapılarin inşasında başat rol üstlenmiştir. Hanedan üyeleri içerisinde padişahlardan sonra en fazla yapı inşa ettirenler valide sultanlardır. Söz konusu grup içerisinde ilk sıralarda olanlardan birisi de Mihrişah Valide Sultandır. Mihrişah Valide Sultan, Osmanlı mimarîsinde Batılılaşmanın yaşandığı bir devirde pek çok yapı inşa ettirmiştir. Kapsamlı ve büyük ölçekte eserlerin yanı sıra çeşme, bent gibi yapıların inşasında da rol oynamıştır. Bu çalışmada; Mihrişah Valide Sultanın banisi olduğu günümüze gelen İstanbul'daki mevcut yapıların tarihçesi ve mimari özellikleri detaylı bir biçimde ele alınarak kendisinden evvel ve sonra devrin üslubunda, hanedan mensupları tarafından inşa ettirilmiş aynı tipte yapılarla mukayese edilmiş ayrıca zamanımıza gelemeyen yapilara da kısaca değinilmiştir

In the Ottoman Empire, female patrons, especially lady sultans, played a very active role in architecture. Mihrişah Valide Sultan, a prominent figure with the good education and upbringing she received, gave the Ottoman dynasty a crown prince after 36 years on 24 December 1761. Sultan III, who ascended to the throne in 1789. Selim valued his mother and consulted her when necessary. Mihrişah Valide Sultan did not prefer to be active in the politics of the period and supported her son in the background, and made her mark in history with many charitable works she commissioned. Members of the dynasty, who were at the top of the social stratification of the Ottoman Empire, played a leading role in the construction of monumental and large-scale structures. Among the members of the dynasty, after the sultan, the ones who built the most buildings were the mother sultans. One of the first in this group is Mihrişah Valide Sultan. Mihrişah Valide Sultan had many buildings built during a period of Westernization in Ottoman architecture. In addition to comprehensive and large-scale works, he also played a role in the construction of structures such as fountains and dams. In this study; The history and architectural features of the existing buildings in Istanbul, which were built by Mihrişah Valide Sultan, were discussed in detail and compared with the same type of buildings built by members of the dynasty in the style of the period before and after her. Structures that did not survive to our time are also briefly mentioned.