Kanuni Artaki Candan'ın Hayatı, Musikişinaslığı ve Farklı Makamlardaki Üç Taksiminin Makamsal ve icra Analizi = Maqam and Performance Analysis of Kanunî Artaki Candan's Life, Musicianship and Three Taqsims in Different Maqams

Abstract

Yapılan bu araştırmada, Türk müziğinin ileri gelen kanun icrâcılarından olan Artaki Candan'ın farklı makamlardan icra etmiş olduğu taksimlerin makamsal ve icra analizi yapılmıştır. Tezin yapılmasında nitel, nicel ve tarama modelinden istifade edilmiştir. Artaki Candan'ın kanun icrâ ederken mızrap kullanım tekniğini ajilitesi, trill süslemeleri de incelenenip taksimler analiz edilmiştir. Candan'ın yapmış olduğu taksimlerde uyguladığı fiske, süpürde, grupetto, çarpma, glissando, trill,çektirme gibi Kanun sazına uygun olan teknikleri kendine has bir icrâ ile kullandığı duyulmaktadır. Yapmış olduğu taksimlerde ilk olarak eserler notaya alınmış, makamsal analizi yapılmış, son olarak teknik icrâ analizi gerçekleştirilmiştir. Artaki Candan'ın Kanun ile farklı makamlarda yapmış olduğu taksim icrâları notaya alınarak müzikal analizi yapılmıştır. Bu araştırmada, Artaki Candan'ın 3 adet (Ferahnak, Hicaz, ve Nihavend) makamlarında yapmış olduğu taksimler incelenmiştir. Çalışmada öncelikle mûsiki, makam, taksim, taksim çeşitleri ve taksim analizi ile ilgili genel bilgiler verilmiştir. Bu bilgiler tezin içeriğinin anlaşılmasına katkı sağlayacaktır. 2. Bölümde Artaki Candan'nın hayatı, sanatı, müzik çevresi, hoca ve talebeleri gibi bilgilere yer verilmiştir. 3. Bölümde Artaki Candan'ın teknik olarak icrası zor üç farklı taksimi ele alınmıştır. Bu taksimler Ferahnak, Hicaz ve Nihavend makamlarındadır. Bu makamların tarifleri öncelikle yapılmıştır. Daha sonra taksimlerin makamsal analizi yapılarak, Artaki Candan'ın makam anlayışı ve makam nazari bilgisi ortaya konmuştur. Ardından Taksimlerin Teknik icrası incelenip, taksim içinde kullanılan süsleme teknikleri kaleme alınmıştır. Bu çalışmayla Artaki Candan'ın gerek makam bilgisi, gerek icra tekniği kaleme alınmış olup, müzik ve hususen kanun icracılarının araştırmalarına katkı sağlanması hedeflenmiştir. Çalışmaya ilave olarak taksimlerin sosyal medyadaki kayıtlarına QR kodu oluşturularak, notaların üstüne eklenmiştir. Bu sayede taksimlerin dinlenilmesini sağlanmıştır. Çalışmamız kanun araştırmacılarına katkı sağlayacaktır.

In this research, modal and performance analysis of the taqsims performed in different maqams by Artaki Candan, one of the leading qanun performers of Turkish music, was made. Qualitative, quantitative and survey models were used in the preparation of the thesis. Artaki Candan's agility in plectrum usage technique and trill decorations while performing the zither were also examined and the taqsims were analyzed. It is heard that Candan uses techniques suitable for the Qanun instrument, such as flick, sweep, grupetto, multiplication, glissando, trill and puller, in her taqsims, with a unique performance. In the taqsims he made, first the works were notated, their maqam analysis was made, and finally the technical performance analysis was carried out. Artaki Candan's taqsim performances with the Kanun in different modes were notated and musically analyzed. In this research, the taqsims made by Artaki Candan in three maqams (Ferahnak, Hicaz, and Nihavend) were examined. In the study, firstly, general information about music, makam, taqsim, taqsim types and taqsim analysis is given. This information will contribute to understanding the content of the thesis. In the 2nd chapter, information such as Artaki Candan's life, art, music circle, teacher and students are included. In Chapter 3, three different divisions of Artaki Candan, which are technically difficult to perform, are discussed. These divisions are in Ferahnak, Hicaz and Nihavend makams. The definitions of these maqams were made first. Then, by making a maqam analysis of the taqsims, Artaki Candan's maqam understanding and maqam theoretical knowledge were revealed. Then, the technical execution of Taqsims was examined and the ornamentation techniques used in Taqsims were written down. With this study, both Artaki Candan's maqam knowledge and performance techniques have been written down, and it is aimed to contribute to the research of music and especially qanun performers. In addition to the study, a QR code was created for the recordings of the taqsims on social media and added to the notes. In this way, it was ensured that the divisions were heard. Our study will contribute to law researchers.