Tulum Çalgısında Karşılaşılan Entonasyon Problemleri ve Çözüm Önerileri = Intonation Problems and Solution Suggestions in Tulum Instrument

Abstract

Tulum çalgısı dünyanın farklı coğrafyalarında farklı isimlerle milletlerin kendi müzik yapısına göre değişken bir biçimde karşımıza çıkmaktadır. Türkiye'de Tulum, İran'da ney-anban, Gürcistan'da Chiboni, Yunanistan'da Tsampouna, İskoçya'da gayda, Fransa'da Musette. Karadeniz bölgesi müzik kültüründe önemli bir yere sahip olan tulum çalgısı; yol havası, horon, atma türkü, gelin çıkarma gibi türlerde icra solo şeklinde icra edilmektedir. Beş perde altı sesten oluşan tulum çalgısı çift perdeli olması dolayısıyla polifonik bir çalgıdır. Ses aralığının dar olması sebebiyle tulum çalgısında transpoze yapılamamaktadır. Geleneksel olarak solo şekilde icra edilmesinden dolayı yörede sınırlı tonlarda bulunan tulum çalgısı 1977 yılında Üstad Remzi BEKAR ile TRT'ye girmesinin ardından saz toplulukları ile birlikte icra edilmeye başlamıştır lakin çalgının otantikliği sebebiyle entonasyon sorunları görülmüştür. Bu araştırma, tulum çalgısının saz topluluklarıyla beraber icrası sırasında karşılaşılan entonasyon sorunlarının giderilmesi için çalgı icracıları ve tulum çalgısı ustalarıyla görüşülerek karşılaşılan sorunların tespiti, diğer çalgı türleriyle ses birliğinin sağlanması, entonasyon kaynaklı icra zorlukların giderilmesi, çalgının yapımı sırasında kullanılan ölçülerinin bir standarda kavuşturulması hedefleri doğrultusunda, çalgı adına yapılacak olan çalışmalara katkı sağlaması açısından önem arz etmektedir. Bu araştırmada farklı ustaların yapmış olduğu la karar tulum çalgısının ölçüleri temin edilerek bir tulum çalgısı yapılmaya çalışılmıştır. Alüminyum malzemeden yeni bir dillik sistemi denenerek sabit bir la karar ölçüsünden farklı tonlar elde edilmeye çalışılmıştır. Literatür taraması yapılarak araştırma konusuna dair bilgiler edinilmiştir ve tulum çalgısı yapımcı ve icracılarıyla yapılan görüşmelerde elde edinen bilgilerle literatüre yeni bilgiler kazandırmak hedeflenmiştir.

Tulum instrument appears in different geographies of the world with different names according to the musical structure of the nations. Tulum in Turkey, ney-anban in Iran, Chiboni in Georgia, Tsampouna in Greece, bagpipe in Scotland, Musette in France. The tulum instrument, which has an important place in the music culture of the Black Sea region, is performed as a solo instrument in genres such as road air, horon, atma folk song, and bride's exit. The tulum instrument, which consists of five pitches and six sounds, is a polyphonic instrument due to its double pitch. Due to the narrow sound range, transposition cannot be made in the tulum instrument. The tulum instrument, which has limited tones in the region due to the fact that it is traditionally performed as a solo instrument, started to be performed with instrumental ensembles after it entered TRT with Master Remzi BEKAR in 1977, but intonation problems were observed due to the authenticity of the instrument. This research is important in terms of contributing to the studies to be carried out on behalf of the instrument in line with the goals of determining the problems encountered by interviewing the instrument performers and the masters of the tulum instrument in order to eliminate the intonation problems encountered during the performance of the tulum instrument with the instrumental ensembles, ensuring sound unity with other instrument types, eliminating the difficulties of intonation based performance, and standardizing the measurements used during the construction of the instrument. In this research, the measurements of the A tone tulum instrument made by different master.