Bağlamada Geleneksel İcralara Yenilikçi Bir Bakış; Tel Ayırma Tekniği = An Innovative Perspective on Traditional Performances in Baglama; String Separation Technique

Abstract

Kopuzdan türeyerek gelişen bağlama, zaman içinde farklı coğrafyalara yayılıp yaşadığı toplumların kültürlerinin zenginleşmesinde etkili olmuştur. Çalışmamızda bağlamanın kısa tarihi, etimolojisi, gelişimi, yapı özellikleri, çeşitleri ve coğrafik yayılımı anlatılmıştır., Bunu yanında bağlama yapım ustalarının görüşleri alınarak, bağlamada anatomik değişimler, yapılan çeşitli çalışmalar incelenmiştir. Bağlama eğitim-öğretiminde kullanılan yazılı kaynaklardan (metot, repertuvar ve etüt başlığı taşıyan kaynaklar) 61 tanesi incelenerek değerlendirilmiştir. Bağlama üzerine yazılmış bu kaynaklar, tez içerisinde; bağlama düzeni, bozuk düzeni ve şelpe tekniği başlıkları altında tasniflenerek, incelenmiştir. 61 adet kaynağın içinden örneklem olarak 15 tanesi belirlenip, etraflıca değerlendirilmiştir. Bağlama üzerine yazılmış bağlama eğitim-öğretim sürecinde kullanılacak kaynakların tespit edilen eksiklikleri ve artıları, tezene ve şelpe icralarını bir arada sunan ve ayrıca bağlamada bulunan bütün tellerin hepsini bağımsız olarak icra eden tel ayırma tekniği metodunun belirlenmesinde yol gösterici olmuştur. Tez içerisinde; tekniğin ortaya çıkışı, karşılaşılan güçlükler ve bunların çözümü, bağlama ve tel ölçüleri, ince, orta ve kalın parmak ölçüleri, oluşturulan transkripsiyon işaretlerinin açıklanması, tekniğin uygulanabilirliği, gösterimi sunulmuştur. Ayrıca, 20 adet alıştırma ve 7 adet eser, notalarıyla birlikte sunulmuştur. Çalışmanın olgunlaşma süreci içerisinde doküman analiz yöntemi kullanılarak bağlama üzerine yazılı, işitsel ve görsel kaynaklar incelenmiştir. 2003 yılı itibariyle geliştirilen tel ayırma tekniği, farklı yaş gruplarına sahip bağlama öğrencileri üzerinde bir eğitim-öğretim metodu olarak uygulanmıştır. Yanı sıra, konser, seminer, sempozyum, radyo-televizyon gibi çeşitli platformlarda tanıtılmıştır. Ayrıca tel ayırma tekniği, ses kayıtları alınarak albüm halinde getirilmiştir.

An Innovative Perspective on Traditional Performances in Baglama: String Separation Technique Baglama, which developed by deriving from kopuz, spread to different geographies over time and was effective in the enrichment of the cultures of the societies in which it lived. In our study, the short history, etymology, development, structural features, varieties and geographical spread of baglama are explained. In addition, the anatomical changes in the baglama and various studies were examined by taking the opinions of the baglama makers. 61 of the written sources (method, repertoire and etude titles) used in baglama education were examined and evaluated. These sources, written on baglama, were examined in the thesis by classifying them under the titles of baglama order, bozuk düzen and şelpe technique. Out of 61 sources, 15 of them were determined as a sample and evaluated in detail. The pros and cons of the resources written on baglama and to be used in the baglama education process have been a guide in determining the string separation technique, which presents the plectrum and şelpe performances together, and also performs all the strings in the baglama independently. In the thesis; the emergence of the technique, the difficulties encountered and their solutions, baglama and string sizes, thin, medium and thick finger sizes, explanation of the transcription marks, the applicability of the technique and its demonstration are presented. In addition, 20 exercises and 7 works are presented with their notes. In the maturation process of the study, written, audio and visual sources on baglama were examined by using document analysis method. Developed as of 2003, the string separation technique was applied as an education method on baglama students of different age groups. In addition, it was promoted on various platforms such as concerts, seminars, symposiums, radio and television. Furthermore, the string separation technique was made into an album by taking sound recordings.