Türk Dilinde Morfolojik Yer Ödünçlemeleri = Morphological Place Borrowings in the Turkish Language

Abstract

Türk Dilinde Morfolojik Yer Ödünçlemeleri isimli bu çalışmada morfolojik yer ödünçlemesinin Türk dilinin söz dizimi/sözcük dizilişi/ekleşme dizisindeki yeri ve önemi, morfolojik yer ödünçlemesinin tarihî ve çağdaş diyalektlerde ve Türkçenin ağızlarındaki kullanım alanları, kullanım sıklığı ve sebepleri detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Yer ödünçlemesi ve morfolojik yer ödünçlemesi terimleri müstakil olarak henüz tam manasıyla bir yaygınlık kazanamadığı için hakkında çok sayıda çalışma yapılmamıştır. Ancak bununla birlikte, yer ödünçlemesinin temas ettiği konuların geniş ölçüde ele alındığını söyleyebiliriz. Söz dizimi, cümle çalışmaları ve buna bağlı olarak devrik cümle, esnek dizim, temel öge dizilişi vb. isimler ile yapılan çalışmalarda morfolojik yer ödünçlemesi ile benzer konular işlenmiştir. Fakat, bu isimler altında yapılan çalışmalarda Türk dilinin söz dizimi/ekleşme bilgisi kanunu göz ardı edilmiştir. Morfolojik yer ödünçlemesi terimi vasıtasıyla eksik bırakılan ya da yanlış yorumlanan bu kanunun Türk dilinin yapısındaki yerini, kullanım alanlarını, kullanım sıklığını ve sebeplerini detaylı bir şekilde görme imkânı bulacağız. Çalışmaya konu edilen kavramın çıkış noktasını ve mahiyetini anlamak için birinci ve ikinci bölümlerde yukarıda bahsi geçen kavramlar morfolojik yer ödünçlemesi merkezli olacak şekilde detaylıca tartışılmıştır. Türk Dilinde Morfolojik Yer Ödünçlemeleri isimli üçüncü bölümde ise taranan eserlerden tespit edilen örnekler verilerek morfolojik yer ödünçlemesinin Türk dilinin bütün safahatındaki varlığı ispatlanmıştır. Sonuç kısmında da morfolojik yer ödünçlemesinin Türk dilinin söz dizimindeki yeri, kullanım sıklığı ve sebepleri üzerinde durulmuştur.

In this study named "Morphological Place Borrowings in the Turkish Language", the place and importance of morphological place borrowing in the syntax/word order/adjective sequence of the Turkish language, the usage areas of morphological place borrowing in historical and contemporary dialects and Turkish dialects the frequency of use and the reasons are discussed in detail. Since the terms place borrowing and morphological place borrowing have not yet gained a full prevalence, many studies have not been done about them. However, we can say that the issues that place borrowing touches on have been extensively covered. Syntax, sentence studies and, accordingly, inverted sentences, flexible syntax, basic element order, etc. In studies with nouns, similar issues were handled with morphological place borrowing. However, in the studies carried out under these names, the syntax/affixation law of the Turkish language has been ignored. We will have the opportunity to see in detail the place, usage areas, frequency, and reasons for this law in the structure of the Turkish language, which has been left incomplete or misinterpreted by the term morphological place borrowing. To understand the origin and nature of the concept that is the subject of the study, the above-mentioned concepts are discussed in detail in the first and second sections, centered on morphological borrowing. In the third chapter, named Morphological Place Borrowings in the Turkish Language, the existence of morphological place borrowing in all phases of the Turkish language has been proven by giving examples from the scanned works. In the conclusion part, the place of morphological place borrowing in the syntax of the Turkish language, its frequency of use, and its reasons are emphasized.