Pîrî Halîfe'nin Tezkire-i Evliyâ'sı (İnceleme-metin) = Pîrî Halîfe's Tezkire-i Evliyâ (Examination-text)

Abstract

Bu çalışma Millî Kütüphane Yazmalar Koleksiyonunda kayıtlı yer numarası 06 Mil Yz A 8665 olan, Tezkire-i Evliyâ isimli eserin 2b-50b arası varakların (97 sayfa) transkripsiyonlu metnini ve incelemesini içerir. Eserin mütercimi Pîrî Halîfe (ö. 1455-1460 [?]) olup eser müstensih Mustafa b. Mustafa (ö. [?]) tarafından 1778 yılında istinsah edilmiştir. Eserin tamamı yaklaşık 100 varak olup bu çalışmada 2b ile 50b varaklar arası (48 varak) transkribe edilmiştir. Tezkire-i Evliyâ Eski Anadolu Türkçesi ses özelliklerini taşıması ve Ferîdüddîn Attâr'ın Tezkiretü'l-Evliyâ'sının tercümelerine dahil edilebilecek nitelikte olması sebebiyle klasik Türk edebiyatı çalışma sahasına ve araştırmacıların dikkatine sunulmuştur. Bu çalışma iki ana bölümden oluşmaktadır. Çalışmamızın birinci bölümünde evliyâ tezkireleri, Ferîdüddîn Attâr'ın Tezkiretü'l-Evliyâ'sının tercümeleri ile Pîrî Halîfe'nin Tezkire-i Evliyâ isimli eseri hakkında bilgi verildikten sonra metnin imlasından bahsedilmiştir. İkinci bölümde Tezkire-i Evliyâ'nın transkripsiyonlu metni sunulmuştur. Ardından Sonuç ve Bibliyografya verilmiştir. Tezkire-i Evliyâ (2b-50b), içerisinde 13 velînin menkıbelerini ve sözlerini ihtiva eden didaktik nitelikte bir eserdir. Çalışmada Ferîdüddin Attâr'ın Tezkiretü'l-Evliyâ'sının tercümelerinden olan, Sinan Paşa'nın Tezkiretü'l-Evliyâ'sı, Serhat Küçük (2011) ve Uluhan Özalan'ın (2009) çalışmalarına konu olan tercümeler ele alınarak bir mukâyese çalışması yapılmış, Pîrî Halîfe'nin Tezkire-i Evliyâ'sı ile aralarındaki benzerlik ve farklılıklar ortaya koyulmuştur. Tezkire-i Evliyâ'nın daha sade bir dille yazıldığı, özet niteliğinde olduğu, içerisinde anlatılmayan bölümlerin ve menkıbelerin olduğu ortaya koyulmuş; Ferîdüddîn Attâr'ın Tezkiretü'l Evliyâ'sının muhtasar bir tercümesi olduğuna kanaat getirilmiştir.

This study includes the transcripted text and analysis of the 2b-50b leaves (97 pages) of the work titled Tezkire-i Evliya with the registered place number 60 Mil Yz A 8665 in the National Library Manuscripts Collection. The interpreter of the work is Piri Khalifa (d. 1455-1460 [?]) and the work was copied by the copyist Mustafa (d.[?]) in 1778. The entire work is approximately 100 leaves, and in the study, between 2b and 50b leaves (48 leaves) has been transcribed.Tezkire-i Evliya has been brought to the attention of the researchers and the field of classical Turkish literature because it has the sound characteristics of Old Anatolian Turkish and can be included in the translations of Feridüddin Attar's Tezkiretül Evliya. The study consists of two main parts. In the first part of our work, after giving information about Evliya's memorandums, translations of Feridüddin Attar's Tezkiretül Evliya and Piri Khalifa's Tezkire- i Evliya, the spelling of the text is mentioned. In the second part, the transcripted text of Tezkire i Evliya is shown. Then the conclusion and bibliography are issued. In the study, a comparison study was conducted by considering the translations of Feriduddin Attar's Tezkiretul Evliya by Sinan Pasha, Serhat Kucuk (2011) and Uluhan Ozalan's Decrees (2009), which are the subject of the studies, and the similarities and differences between them and Piri Khalifa's Tezkire i Evliya were revealed. It has been revealed that Tezkire i Evliya is written in a simpler language, that it has a summary nature, that there are chapters and legends that are not explained in it; it has been concluded that it is a concise translation of Feriduddin Attar's Tezkiretul Evliya.