"Hissizleşme" ve "Yaşamdaşlık" kavramlarının çağdaş sanattaki yansımaları = The reflections of the concepts of "Emotional numbness" and "Yaşamdaşlık" in contemporary art

Abstract

Günümüzde, insan davranış biçimleri ve sorumluluk bilinçleri, bilimin gelişimi doğrultusunda her açıdan incelendiğinde, mutlak bir veya birden çok nedene dayandırılmaktadır. Kültürlerin oluşumuna ve gelişimine derinden etki eden küresel ve toplumsal olayların insan davranış biçimleri üzerindeki etkisi ile bu etkinin sanat tarihindeki yansımaları yadsınamaz derecede büyüktür. Küresel ve toplumsal olayların yarattığı "hissizleşme" de günümüzde acil bir toplumsal sorun olarak ortaya çıkmaktadır. "Hissizleşme" ile toplumsal sorumluluk giderek azalmaktadır ve toplumda sosyal kopuşa, kayıtsızlğa aynı zamanda ilgisizliğe yol açmaktadır. Yaşadığımız güncel durumlardaki deneyimlerimiz, her zamankinden fazla dayanışma ve birlikte hareket etmeyi gerektirmesine karşın "hissizleşme" bu dayanışmaya ket vurmaktadır. Tez kapsamında, literatüre "uluslararası bir travma" olarak kazınan Birinci Dünya Savaşı'nın psikolojik, nörolojik, biyolojik, sosyolojik açıları doğrultusunda, insanlığa akabinde toplumsal bilince nasıl etki ettiği ve "hissizleşme" duygusunun hangi noktada oluşup günümüze kadar aktarıldığı araştırılmıştır. Araştırmaya öncelikli olarak "hissizleşme" kavramının her açıdan algılanıp anlaşılması için, "hissizleşme" ile ilintili olan "duygu kavramlarının" etimolojileri ile bir sözlük yapısı şeklinde başlanmıştır. Oluşturulan bu yapı ile "hissizleşme" kavramı ile duygu durumlarının hangi açılarda bağ kurduğu araştırılmış ve açıklanmıştır. Sonrasında küresel ve toplumsal olayların "hissizleşme" üzerine etkileri araştırılmış ve Birinci Dünya Savaşı'nda askerlerin yaşadığı "bomba şoku" üzerinden açıklanmıştır. Savaşın yıkıcı etkilerinin yaşandığı dönemlerin günümüze kadar nasıl aktarıldığı, aktarılırken bu etkilerin günümüzde yaşanan şoklar ile katlanarak nasıl devam ettiği ve şokların sonucunda oluşan "hissizleşme"nin insan davranış biçimlerinde ve sorumluluk bilincinde nasıl bir rol oynadığı psikolojik, nörolojik, sosyolojik ve felsefi açıları ile incelenmiştir. Akabinde küresel ve toplumsal olaylar ile tarih boyunca süregelen, günümüzde ise kitle iletişim araçları ile toplumsal bilince etki eden şokların sanat tarihindeki yansımaları ele alınmıştır. Tüm bu araştırma süreçleri sonucunda, "hissedebilir olma"nın gerekliliği açıklanmış ve her dönemde yaşanan şokların getirisi olan "hissizleşme"ye iyileştirici bir yön olarak, yeni kültür önerisi olan "yaşamdaşlık" kültürü sunulmuştur. Tez kapsamında "hissedebilir olma" gerekliliği araştırmalar ile ifade edilmiş, sonrasında görüşleri "yaşamdaşlık" kültürü ile ilintili olan çağdaş sanatçıların eserleri ile örneklendirmeler doğrultusunda sanat aracılığı ile görünür hale getirilmiştir. Tezin son bölümünde yer alan kişisel uygulamalar ile araştırma kapsamında sentezlenen fikir, görüş ve öneriler ortaya konmuştur.

Today, when human behavior patterns and awareness of responsibility are examined from every angle in line with the development of science, they are based on one or more absolute reasons. The impact of global and social events that have a profound impact on the formation and development of cultures on human behavior patterns and the reflections of this influence in art history are undeniably great. "Emotional Numbness" caused by global and social events is also emerging as an urgent social problem today. "Emotional Numbness", reduces our social responsibilities and leads to social detachment, indifference and apathy in our society. Although what we are going through in the current situation requires solidarity and cooperation more than ever, "Emotional numbness" hinders this solidarity. Within the scope of the thesis, it has been researched how the First World War, which was engraved in the literature as an "international trauma", affected the social consciousness after the humanity, in line with its psychological, neurological, biological and sociological aspects, and at what point the feeling of " Emotional Numbness " was formed and transferred to the present day. The research started as a dictionary structure with the etymologies of the "sentimental concepts" related to "numbness" in order to perceive and understand the concept of "numbing" from every angle. It has been researched and explained in which aspects the concept of "Emotional Numbness" and emotional states are related with this structure. Afterwards, the effects of global and social events on "numbness" were investigated and explained through the "shell shock" experienced by soldiers in the First World War. It examines how the devastating effects of the war reached the present day, how these effects continued to be multiplied by the shocks experienced today, and the role of "numbing" that occurs as a result of shocks in human behavior and awareness of responsibility from psychological, neurological, sociological and philosophical perspectives. Finally, the reflections of global and social events and shocks, which have been experienced throughout history and affect social consciousness today, on art history through mass media are discussed. As a result of all these research processes, the necessity of "being able to feel" has been explained and a new culture proposal, the culture of "yaşamdaşlık", has been presented as a healing aspect to the "numbness" that is the consequence of the shocks experienced in every period. Within the scope of the thesis, the necessity of "being able to feel" has been expressed through research, and then it has been made visible through art in line with the works of contemporary artists whose views are related to the culture of "yaşamdaşlık". In the last part of this thesis, ideas, opinions and suggestions synthesized within the scope of the research are put forward through personal practices.