Dünya tasarruf bankacılığı uygulamaları ve Türkiye için model önerisi = World savings banking practices and model suggestion for Turkey

Abstract

Avrupa'da 19. yüzyılda kurulmaya başlanmış ve dünyanın birçok ülkesine yayılmış olan tasarruf bankacılığı modeli, kuruluş itibariyle yoksul kimselerin finansal ihtiyaçlarını karşılamak ve küçük birikim sahiplerinin tasarruflarını değerlendirmek amacıyla kurulmuştur. Modern anlamda ilk tasarruf bankası, 1810 yılında Henry Duncan isimli bir rahip tarafından İskoçya'da kurulmuştur. Sonraki yıllarda tasarruf bankaları, Avrupa başta olmak üzere tüm dünyaya yayılmıştır. Tez çalışması, dünyada yerel kalkınmanın itici gücü olarak da kabul edilen tasarruf bankalarını incelemekte ve Türkiye için İslami tasarruf bankacılığı model önerisi sunmaktadır. Tezin bölümlerinde, dünyada var olan tasarruf bankacılığı modelleri incelenmiştir. Ayrıca ilk İslami banka kabul edilen Mit Ghamr yerel tasarruf bankasının kuruluşu ve prensipleri araştırılarak elde edilen literatür çerçevesinde bir anket çalışması yapılmıştır. Anket çalışmasında, katılımcıların Türkiye'deki mevcut Katılım bankacılığı ve kurulacak tasarruf bankacılığı hakkındaki görüş ve önerileri tespit edilmeye çalışılmıştır. Yapılan anket çalışmasının sonucunda, mevcut Katılım bankası müşterilerinin kurulacak tasarruf bankasına olumlu yaklaşım sergiledikleri tespit edilmiştir. Buna göre Türkiye'de kurulacak İslami tasarruf bankasının İslami bankacılık sektörüne ivme kazandırması beklenmektedir. Çalışmada ayrıca Türkiye'deki bankacılık geçmişi incelenerek, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde kurulmaya başlayan ve Cumhuriyetin ilk yıllarında yaygın bulunan yerel bankalar incelenmiştir. Kurulacak tasarruf bankasının yerel kalkınmaya etkisini ölçmek amacıyla yerel bankalardan edinilen tarihsel veriler ışığında panel veri analizi gerçekleştirilmiştir. Ampirik araştırma sonuçlarına göre, yerel bankaların faaliyet süreleri ile bölgenin kalkınması arasında pozitif ve anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Çalışmanın sonuç bölümünde, elde edilen tüm veriler özetlenerek Türkiye'de kurulacak İslami tasarruf bankasına yönelik önerilere yer verilmiştir.

The savings banking model, which started to be established in Europe in the 19th century and spread to many countries of the world, was established in order to meet the financial needs of poor people and to evaluate the savings of small savings owners. The first savings bank in the modern sense was established in Scotland in 1810 by a priest named Henry Duncan. In the following years, savings banks spread all over the world, especially in Europe. The thesis study examines the savings banks, which are also accepted as the driving force of local development in the world, and offers an Islamic savings banking model proposal for Turkey. In the chapters of the thesis, the existing savings banking models in the world were examined. In addition, a survey study was conducted within the framework of the literature obtained by researching the establishment and principles of Mit Ghamr local savings bank, which was accepted as the first Islamic bank. In the survey study, it was tried to determine the opinions and suggestions of the participants about the existing Participation banking in Turkey and the savings banking to be established. As a result of the survey, it has been determined that the existing Participation bank customers have a positive approach to the savings bank to be established. Accordingly, the Islamic savings bank to be established in Turkey is expected to accelerate the Islamic banking sector. In the study, the banking history in Turkey was also examined, and local banks, which started to be established in the last periods of the Ottoman Empire and were common in the first years of the Republic, were examined. In order to measure the impact of the savings bank to be established on local development, panel data analysis was carried out in the light of historical data obtained from local banks. According to the empirical research results, a positive and significant relationship has been determined between the activity period of local banks and the development of the region. In the conclusion part of the study, all the data obtained are summarized and suggestions for the Islamic savings bank to be established in Turkey are included.