Yükselen ekonomiler için enerji etkinliğinin önemi ve ampirik modellemesi = The importance and empirical modeling of energy efficiency for emerging economies

Abstract

Bu doktora tez çalışmasında yükselen ekonomiler için çok sayıda değişkenin enerji etkinliği üzerindeki uzun dönem etkileri araştırılmıştır. Bu etkiler genel ekonomi çapında enerji etkinliği için arz ve/veya talep yanlı ekonomik değişkenlerin yanında sosyal, politik ve kurumsal değişkenlerin yer aldığı karma değişkenlerle de araştırılmıştır. Sektörler arasında enerji etkinlik kıyaslaması yapabilmek için sektörel; sanayi, hizmetler ve tarım sektörü olarak da enerji etkinliği incelenmiştir. Enerji etkinliğini açıklamaya yönelik değişkenler diğer benzeri çalışmalardan yararlanılarak belirlenmiştir. Arz ve/veya talep yanlı ve karma değişkenlerin kullanıldığı "GSYİH çıktısı/kullanılan enerji miktarı" oranı bağımlı değişken olarak, enerji kaynakları, enerji kayıpları, yapısal, demografik, kültürel, iktisadi, kurumsal, sosyal ve siyasal (politik) faktörler ise açıklayıcı değişkenler olarak kullanılmıştır. Sektörel modellerde "Sektörel GSYİH çıktısı/Sektörde kullanılan enerji miktarı" bağımlı değişken olarak kullanılmıştır. Çift taraflı logaritmik modellerin açıklayıcı gücünün daha yüksek olduğu görülmüş ve çift taraflı logaritmik model tahminleri yapılmıştır. Hem çoklu doğrusal bağlantı sorunu önlenecek hem de daha fazla değişken içererek modeller oluşturulmuştur. Oluşturulan tüm modeller için yapılan ikinci nesil panel eşbütünleşme analiz sonuçlarına göre uzun dönemli bir ilişki bulunmuştur. Model tahmin sonuçlarına göre hem genel hem de sektörel enerji etkinliklerini fosil yakıt kullanımı ve CO2 emisyonu enerji etkinliğini olumsuz, GSYİH ve/veya sektörel GSYİH'lalar ise olumlu etkilemektedir. Ayrıca enerji kayıpları, kentleşme ve doğal kaynak kiraları olumsuz etkide bulunurken, yenilenebilir enerji kullanımı, doğrudan yabancı yatırım, sabit sermaye yatırımı, açıklık, ihracat-ithalat artışları, küreselleşme, enerji fiyatları, teknoloji ihracatı, toplam faktör verimliliği, devlet verimlilik, yolsuzluğun kontrolü ve hukukun üstünlüğü enerji verimliliği üzerinde olumlu etkilere sahiptir. Ayrıca sanayi sektöründe ekonomik küreselleşme, teknoloji ihracatı ve enerji fiyat artışları, hizmetler sektöründe istihdam, hukukun üstünlüğü, hükümet etkinliği, sosyal küreselleşme ve politik küreselleşme enerji etkinliğini olumlu etkilemektedir.

In this doctoral dissertation, the long-term effects of many variables on energy efficiency for emerging economies were investigated. These effects were investigated with mixed variables, including social, political and institutional variables as well as supply and/or demand-side economic variables for the general economywide energy efficiency. To make an energy efficiency comparisons between sectors, sectoral energy efficiencies have also been analyzed in ectorss of industry, services and agriculture. Variables to explain energy efficiency have been determined using other similar studies in literature. The ratio of "GDP output/Amount of energy used" as dependent variable is explained by using variables related to energy resources, energy losses, structural, demographic, cultural, economic, institutional, social and political factors. In sectoral models, "Sectoral GDP output / Amount of energy used in the sector" is used as the dependent variable. It was seen that the explanatory power of double-sided logarithmic models was higher than original forms, hence, two-sided logarithmic model estimates were run. Models were created by both avoiding the multi-linear connection problem and containing more variables. According to the results of the second generation panel cointegration analysis conducted for all models created, the long-term relationships have been found. According to the model estimations results, fossil fuel use and CO2 emission negatively affect energy efficiency for both general and sectoral energy efficiencies, and those with GDP and/or sectoral GDP affect positively. In addition, While the energy losses, urbanization and natural resource rents have negative effect, the renewable energy use, foreign direct investment, fixed capital investment, openness, export-import increases, globalization, energy prices, technology exports, total factor productivity, government efficiency, the control of corruption and the rule of law have positive effects on the energy efficieny. In addition, the economic globalization in the industrial sector, technology exports and energy price increases, employment in the services sector, the rule of law, government efficiency, social globalization and political globalization positively affect energy efficiency.