Taşköprîzâde Kemâleddin'in "Hâşiye alâ Tefsir-İ Ebissuûd Li Sûreti'l-Kehf" isimli eserinin tahkik ve tahlili

Abstract

Tahkik ve tahlil çalışması olarak ele aldığımız Taşköprîzâde Kemâleddin'in,EbüssuûdEfendi'nin İrşâdü'l-Akli's-Selîm ilâ Mezâya'l-Kitâbi'l-Kerîm isimli tefsiri üzerine Hâşiye alâ Tefsîr-i Ebissuûd li Sûreti'l-Kehf adlı hâşiyesi, hicrî 1020'de dirâyet tefsir yöntemiyle yapılmış bir çalışmadır ve Kehf sûresini ihtiva etmektedir. Çalışmada ağırlıklı olarak dirâyet tefsir metodu kullanılmakla birlikte, rivâyet tefsir yöntemlerinden de istifade edilmiştir. Ulaşabildiğimiz kadarıyla eserin kütüphane kayıtlarında dört nüshası bulunmaktadır. Tahkik ve tahlil çalışmalarının en önemli adımı; asıl metnin oluşturulmasına mesnet teşkil edecek nüshanın seçilmesidir. Dört nüshadan birini seçmek üzere yaptığımız ön araştırma neticesinde 110 varaktan oluşan İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi Reîsülküttap Bölümü 67 numarada kayıtlı nüshayı asıl yapmayı uygun gördük. Taşköprîzâde, Hâşiye alâ Tefsîr-i Ebissuûd li Sûreti'l-Kehf adlı hâşiyesini telif ederken istifade ettiği kaynakları zikretmiş ve hocası Ebüssuûd'un metodunu takip ettiğini beyan etmiştir. Taşköprîzâde hâşiyesinde diğer ilimlerin yanı sıra bilhassa kıraat, nahiv ve belâgat ilimlerine de özel bir ihtimam göstermiştir. Araştırma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; Taşköprîzâde'nin, ismi nesebi, ailesi hocaları, görevleri, eserleri, vefatı, yaşadığı dönem, bazı fetvaları, hakında söylenenler ve hakkında yapılan çalışmalara yer verilmiştir. İkinci bölümde ilk olarak hâşiye kelimesinin anlamına yer verilmiştir. Ardından, Ebüssuûd Efendi'nin tefsiri kısaca tanıtılmış ve üzerine yazılan hâşiyelere dair bilgi verilmiştir. Taşköprîzâde hâşiyesinin nüshaları, özellikleri, muhtevası, kaynağı, yazılış sebebi ve zamanı, içeriği, yöntemi ve metodu hakkında bilgi verilmiştir. Yine Taşköprîzâde'nin hâşiyesi rivâyet, dirâyet ve Kur'ân ilimleri bakımından incelenmiştir. Son bölümde ise Hâşiyenin tahkik ve tahlili yapılmıştır. Ayrıca Taşköprîzâde'nin hayatı hakkında Arapça-Türkçe bilgi verilmiştir. Çalışmada başvurulan kaynaklar bölümün sonunda Arapça ve Türkçe olarak verilmiştir.

Taskoprizade Kemaleddin's article titled Hasiye ala Tafsir-i Ebissuud li Sureti'l-Kehf on Irsadu'l-Akli's-Selim ila Mezaya'l-Kitabi'l-Kerim, which we consider as a study of investigation and analysis, in the directive 1020. As a result of the preliminary research we made to select one of the four copies, we found it appropriate to work on the one registered at the Istanbul Suleymaniye Library Reisulkuttap Department, which consists of 110 sheets. Because this copy is better than the other copies, it is the one that is the most suitable for the language rules and is the closest to the author copy, we chose this copy. The research consists of three parts. In the first part; Taskoprizade's name, scholars about Taskoprizade, his duties, his works, his death, the period he lived, some fatwas and academic studies about it were mentioned. In the second part, first of all, the meaning of the word "gift" is given. Information was given about the copies and formal features of the pest, the content, the source, the reason and the year of writing, the content, the method and the method. Under this section, the hash has been examined in terms of narration, acumen and the sciences of the Quran. In the third part, the investigation and analysis of the work named Tafsir-i Ebissuud li sureti'l-Kehf was made. In addition, information was given about the life of Taskoprizade. This section is written in Arabic and the sources referenced here are given with an Arabic bibliography at the end of the section.