GİRİŞ ve AMAÇ: El ayak ağız hastalığı (EAAH) enterovirus ailesine ait viruslara bağlı olarak gelişen, deri ve mukoza lezyonlarına yol açan, çoğunlukla komplikasyonsuz seyreden sistemik bir infeksiyon hastalığıdır. Enterovirüs 71 (EV71) veya coksackie virüs A16 (CA16) en sık saptanan etkendir. Genellikle 5 yaş altı çocuklarda görülür. İyi seyirli ve kendiliğinden düzelme eğiliminde olmakla birlikte, nadiren önemli komplikasyonlara yol açabilmektedir. Çalışmamızda Sakarya yöresinde okul öncesi çocuklarda EAAH'nın seroprevelansını belirlenmeyi ve bulaştırıcılığı yüksek olan benzer döküntülü viral hastalıklara dikkat çekmeyi amaçladık. MATERYAL ve METOD: Çalışmaya 1-6 yaş arası toplam 380 çocuk dahil edildi. Çocukların sosyodemografik bilgileri, klinik bulguları, öz ve soygeçmişleri ile birlikte olası risk faktörleri gibi veriler bir form aracılığı ile toplandı. Sonrasında hastalardan alınan kan örneklerinden ELISA yöntemi ile EV71 ve CA16 IgG antikor pozitifliği çalışıldı. BULGULAR: Çalışmaya katılan 380 çocukta EV71 IgG pozitifliği %57,9 ve CA16 IgG antikor pozitifliği %57,4 olarak saptandı. EAAH seroprevelansında cinsiyetler arasında farklılık göstermedi (p>0,05). EV71 ve CA16 IgG antikor pozitifliğinin 1 yaş grubunda 5 yaş grubunda olanlara göre, 2 yaş grubunda 3 ve 5 yaş grubunda olanlara göre, 3 yaş grubunda 5 yaş grubunda olanlara göre, 4 yaş grubunda ise 5 yaş grubunda olanlara göre istatistiksel olarak anlamlı oranda yüksek olduğu saptandı (p<0,05). EV71 IgG ve CA16 IgG antikor pozitifliğinin yemek yedirmeden önce bazen yıkayanların ve hiçbir zaman yıkamayanların çocuklarına göre her zaman ellerini yıkayan ebeveynlerin çocuklarında istatistiksel olarak anlamlı oranda düşük olduğu görüldü (p<0,05). Döküntülü hastalık öyküsü olmayanlara göre EAAH ve diğer döküntülü hastalık öyküsü olanlarda EV71 IgG ve CA16 IgG antikor pozitifliği istatistiksel olarak anlamlı oranda yüksek bulundu (p<0,05). SONUÇ: Sakarya yöresinde seroprevalansı yüksek olan EAAH, özellikle okul öncesi çocuklarda daha sık görülmektedir. Spesifik bir tedavisi olmayan hastalıkta bulaşmayı önlemek için genel hijyen kurallarına uyulması yanında özellikle çocukların ve onların bakımını yapan kişilerin el temizliğine dikkat etmeleri oldukça önemlidir. Hastalığın ülkemizdeki durumunu göstermek için farklı bölgelerden daha fazla seroprevelans çalışması yapılması gerektiği kanaatindeyiz. Anahtar Kelimeler: El ayak ağız hastalığı, Enterovirus 71, Coksackie virüs A16, Seroprevelans
INTRODUCTION: Hand-Foot-Mouth Disease (HFMD) is a systemic and mostly uncomplicated infectious disease caused by the virus of the enterovirus family and manifests with skin and mucosa lesions. Enterovirus 71 (EV71) or Coxsackie virus A16 (CA16) is the most commonly detected infectious agent. It is generally observed in children under 5 years of age. With good prognosis and tendency for self-healing, it can rarely lead to major complications. OBJECTIVE: In our study, our objective is to determine the seroprevalence of HFMD in preschool children of Sakarya region and to draw attention to similar highly contagious viral diseases with causing skin eruption. MATERIALS and METHODS: A total of 380 children between 1-6 years of age were included in the study. Socio-demographic information of children, clinical findings, personal and family history, as well as possible risk factors and such information were collected through a form. Afterwards EV71 and CA16 IgG antibody positivity was studied by ELISA method in blood samples taken from patients. RESULTS: In 380 children participating in the study, EV71 IgG positivity was 57,9% and CA16 IgG antibody positivity was 57,4%. There was no difference between the sexes in seroprevalence of HFMD (p> 0,05). EV71 and CA16 IgG antibody positivity was statistically significantly higher in 1-year-old group than 5-year-old group, in 2-year-old group than 3 and 5-year-old groups and in 3-year-old group than in 5-year-old group and in 4-year-old group compared to 5-year-old group (p<0,05). EV71 IgG and CA16 IgG antibody positivity was found to be statistically significantly lower in children of parents who washed their hands every time before feeding than children of those who never or time to time washed their hands before feeding (p<0,05). EV71 IgG and CA16 IgG antibody positivity was found to be statistically significantly higher (p <0,05) in those with HFMD and other skin eruption history than those without skin eruption history. CONCLUSION: HFMD, which has high seroprevalence in Sakarya region, is more prevalent especially in preschool children. In order to prevent contagiousness in a disease that does not have a specific treatment, it is important that children and their caregivers are to follow general hygiene rules as well as pay attention to cleaning their hands. We believe that more seroprevalence studies from different regions should be done to show the state of the disease in our country. Key words: Hand Mouth Food Disease, Enterovirus 71, Coxsackie virus A16, Seroprevelans