Gestazyonel diyabetes mellitus tanılı gebelerde 25-OH vitamin D düzeyinin gestasyonel diyabet mellitus ile ilişkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Giriş ve amaç Değişen yaşam tarzı neticesinde yeryüzünde gelişmiş ve gelişmekte olan tüm toplumlarda DM sıklığı artmaktadır. Etyolojisinde genetik, otoimmün ve çevresel faktörler bir arada yer almaktadır (4). Bu yaygınlığa paralelel gebeliklerin %1-14'ü gestasyonel diyabet , %0.5' i de pregestasyonel diyabet ile komplike olmaktadır (7,8). Moderlenşme, kapalı ortamlarda kalıp güneş ışığı görmeme, güneş ışığı geçirmeyen camlı ofislerde çalışma, yüksek koruyucu güneş kremi kullanma, aşırı çay, kahve tüketimi, bilinçsiz yapılan diyetlerle birlikte D vitamini yetersizliği de giderek artmaktadır (10,11,12). Artan D vitamini yetersizliği ile birlikte eksikliğinin neden olabileceği hastalıklarla ilgili birçok araştırma ve hayvan deneyi yapılmıştır. D vitamini yetersizliğinin metabolik sendrom ve tip2 DM için risk faktörü olduğunu ve D vitamini yetersizliğinin insülin direnci ve beta hücre işlev bozukluğu ile ilişkisini gösteren bir çok çalışma mevcuttur (17). Bu bilgiler ışığında biz de bölgemizdeki gestasyonel giabetes mellitus (GDM) hastalarının etiyopatogenezinde vitamin D eksikliğinin etkisini ve olası mekanizmaları araştırmayı amaçladık. Gereç ve Yöntem Bu çalışma Sakarya Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği'ne ait gebe izlem polikliniklerinde hasta takipleri sırasında gerçekleştirildi. Çalışmaya 101 gebe dahil edildi. 24-28 gebelik haftası arasında, sağlıklı 50 gebe ve gestasyonel DM tanılı 51 gebe çalışmaya dahil edildi. Sağlıklı gebeler ve GDM'li gebeler kendi aralarında 25(OH)D düzeylerine göre yetersizliği olan ve olmayan olarak iki gruba ayrıldı. Bulgular GDM olan gebeler ile olmayanlar D vitamini yetersizliği, ortalama vitamin D düzeylerine göre bakıldığında anlamlı fark görülmedi (p> 0,05). GDM olan gebelerde, olmayanlara göre kilo ve VKİ ortalaması ortalamaları daha fazlayken, boy ortalamaları daha azdı (p <0,05). GDM olan gebelerin normal kilolu sıklığının daha az, obezitenin daha fazla, GDM olmayanlarda ise fazla kilolu olma sıklığının daha fazla olduğu görüldü (p <0,05). GDM olanlarda DM aile hikayesi olanların daha fazla oranda olduğu saptandı (p <0,05). GDM olmayanlarda, D vitamini yetersizliği olanların kilolarının daha fazla olduğu görüldü (p< 0,05). GDM olan gebelerin günlük daha fazla Ca aldıkları görüldü. (p< 0,05) ve bu grupta en fazla günlük Ca alımının D vitamini yetersizliği olanlarda olduğu görüldü (p< 0,05). GDM olan ve olmayanlarda D vitamini yetersizliği olanların multivitamin kullanımının daha fazla olduğu görüldü (p <0,05) Sonuç Bizim çalışmamızda DM ve GDM etyolojisinde bilinmekte olan aile öyküsü, obezite gibi faktörlerin etkili olduğu görüldü. Eş zamanlı olarak vitamin D yetersiziliği olanlarda multivitamin kullanımının daha fazla olduğu görüldü, multivitamin içinde bulunan 400 IU D vitaminin tedavi edici olmadığını düşünebiliriz. Ayrıca günlük Ca kullanımının benzer olarak daha fazla olmasının da Ca alımının vitamin D alımında yetersizlik varsa anlamı olmadığını düşünebiliriz. Yaptığımız çalışmaya dahil edilen hasta ve kontrol grubuna ait tüm gebelerde önemli ölçüde vitamin D eksikliği tespit edilmiştir. Ülkemiz coğrafi konumuna bağlı olarak zon 2 bölgesinde yer almakta olup yıl içerisinde 1 aydan daha fazla süre vitamin D sentezini yapamamaktadır. Orta Doğu'ya yakınlığı itibarı ile ten rengi de Avrupa ve Asya toplumuna göre daha koyu renkte olması dolayısıyla vitamin D eksikliği açısından risk oluşturmaktadır. Çalışmamız sonuçlarından yola çıkarak vitamin D eksikliğnin GDM nedenlerinden biri olmadığı ortaya çıkmaktadır. Ancak araştırmaya dahil edilen gebeler arasında %94 olarak hesaplanan yüksek vitamin D eksikliği prevelansı nedeniyle GDM ile vitamin D eksikliği arasındaki ilişkinin araştırılmasında vitamin D seviyesi normal olan hastaların daha yüksek oranda olacağı çalışmaların ışık tutacağı kanaatine vardık.