Gebe kadınlarda sağlık okuryazarlığı ile genital hijyen davranışları ve bunlarla ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi = Evaluation of health literacy and genital hygiene behaviors along with related factors in pregnant women

Abstract

GİRİŞ VE AMAÇ: Sakarya Üniversitesi Eğitim ve Araştırma hastanesinde Kadın doğum ve hastalıkları polikliniğine başvuran hastalarda sağlık okuryazarlığının değerlendirilmesi, buna bağlı olabilecek diğer değişkenlerin sağlık okuryazarlığı üzerine etkileri ve genital hijyen davranışlarının incelenmesi amaçlanmaktadır. GEREÇ VE YÖNTEM: Çalışmamızda Sakarya Üniversitesi Eğitim ve Araştırma hastanesinde Kadın doğum ve hastalıkları polikliniğine başvuran gebe olan hastalarda anket usulü ile yapılmıştır. 15.03.2021 ile 24.05.2021 tarihleri arasında polikliniğe başvuran 450 adet gönüllüye anketler dağıtılmış ve yanıtlar tamamlandıktan sonra toplanmıştır.. Sağlık okuryazarlığının değerlendirilmesinde Avrupa Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği Kısa Formu(HLS-EU-Q16), genital hijyen davranışının değerlendirilmesi için "Genital Hijyen Davranışları Envanteri'' kullanıldı. HLS-EU-Q16 ölçeğinden sağlık okuryazarlığı düzeyi: (0-25) puan : yetersiz sağlık okuryazarlığı, (>25-33) : sorunlu – sınırlı sağlık okuryazarlığı, (>33-42) : yeterli sağlık okuryazarlığı, (>42-50) : mükemmel sağlık okuryazarlığı olarak elde edilen puana göre dört kategoriye ayrılmıştır. Veriler bilgisayar ortamında IBM SPSS (versiyon 20.0) İstatistik Paket Programı'nda değerlendirildi. Verilerin analizinde Ki-Kare testi ve Spearman korelasyon analizi kullanıldı. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<;0.05 olarak kabul edildi. BULGULAR: Çalışmamızdaki katılımcıların ortalama yaşı 28,3±5,07, Fiziksel özelliklerine bakıldığında boy ortalamaları 162,4±5,8 iken kilo ortalaması 72,7±14,4 olarak bulunmuştur. Katılımcıların %99,8'inin evli olduğu, %72,4'ünün il/ilçe merkezinde yaşadığı, %56'sının ise en az lise mezunu olduğu saptanmıştır. %85,3'inin ise çekirdek ailesi ile beraber yaşadığı, %78,2'inin ise çalışmadığı saptanmıştır. Katılımcıların %77,4 'ünün yeterli ve mükemmel sağlık okuryazarlığına sahip olduğu saptanmıştır. bin TL ve üzeri gelire sahip kişilerde yeterli ve üzeri SOY'a sahip olanların yüzdesi toplam %85,6'yı oluştururken bu durum 4 bin TL ve altı geliri olanlarda %65,2 si olarak saptanmıştır. Gebelik sayısı 3 den az olan katılımcılarda yeterli ve daha fazla soy oranı %78,6 iken 3 den fazla gebelik yaşayan katılımcılarda bu oran %70,1 olarak saptanmıştır. Düşük ve/veya ölü doğum yapan katılımcılarda yeterli ve üzerinde SOY oranı %75,5 iken düşük ya da ölü doğum yapmayanlarda bu oran %78 olarak saptanmıştır. Yetersiz ve sorunlu SOY'a sahip olan katılımcıların ortalama hijyen ölçeği puanı yeterli ve mükemmel SOY'a sahip olan katılımcılara göre ortalama 3,6 puan anlamlı olarak düşük saptandı. SONUÇ: Çalışmamızda katılımcıların büyük çoğunluğunun evli olduğu, yarısından fazlasının lise ve üzeri eğitim seviyesinde olduğu, çoğunluğunun ev hanımı olduğu ve çalışmadığı ve yine çoğunlukla çekirdek aile olarak yaşadığı saptanmıştır. Çalışmamızda katılımcıların çoğunluğunun yüksek sağlık okuryazarlığı düzeyine sahip olduğu saptanmıştır. Gelir durumunun artmasıyla sağlık okuryazarlığının arttığı, 3 den az gebelik sayısı olan katılımcıların 3 den fazla gebelik yaşayanlara göre daha fazla sağlık okuryazarlığı puanına sahip oldukları ve düşük/ölü doğum yaşayan katılımcıların yaşamayanlara göre daha yüksek sağlık okuryazarlığı puanına sahip oldukları saptanmıştır. Genital hijyen ölçeğinin ise sağlık okuryazarlığı puanına göre ilişkisine bakıldığında yüksek sağlık okuryazarlığına sahip olan katılımcıların genital hijyenlerine daha fazla dikkat ettiği saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: ASOY-TR ölçeği, Gebelik, Genital hijyen, Genital hijyen davranışları envanteri, Sağlık okuryazarlığı.

INTRODUCTION AND AIM: It is aimed to evaluate the health literacy in the outpatient polyclinics of Gynecology and Obstetrics at Sakarya University Training and Research Hospital and to examine the effects of other correspondıng variables on health literacy along with the genital hygiene behaviors. MATERIALS AND METHODS: The study used questionnaire method which was conducted among pregnant patients who applied to the obstetrics and gynecology outpatient clinic of Sakarya University Training and Research Hospital. Questionnaires were distributed to 450 volunteers who applied to the outpatient clinic between 15.03.2021 and 24.05.2021, and the answers were collected after the completion. The European Health Literacy Scale Short Form (HLS-EU-Q16) was used for the evaluation of health literacy whıle the "Genital Hygiene Behaviors Inventory" was used for the evaluation of genital hygiene behavior. Health literacy level was divided into four categories according to the score obtained from HLS-EU-Q16 scale i.e, insufficient health literacy (0-25) score, problematic – limited health literacy (>25-33), adequate health literacy (>33-42) and excellent health literacy (>42-50) ). The data was evaluated on computer based Statistical Package Program IBM SPSS (version 20.0). Chi-square test and Spearman correlation analysis methods were used to analyse the data. Statistical significance level was accepted as p<;0.05. RESULTS: The age average of the participants in our study was 28.3±5.07 years, and they were 162.4±5.8 cm tall with the average weight of 72.7±14.4 kg. It was determined that 99.8% of the participants were married, 72.4% lived in the city/town center, and 56% were at least high school graduates. Moreover, 85.3% of them lived with their nuclear family and 78.2% of them did not work. It was also determined that 77.4% of the participants had sufficient and excellent health literacy. The percentage of those with sufficient or higher health literacy among people with an income of 1,000 TL and above is 85.6%, while for those with an income of 4 thousand TL or less the percetage was found as 65.2%. While the rate of adequate and more ancestry was 78.6% in the participants with less than 3 pregnancies, this rate was 70.1% in the participants who had more than 3 pregnancies. On the other hand, this rate was 78% for those who did not have miscarriage or stillbirth. As compared to the participants with adequate and perfect health literacy, the mean hygiene scale score of the participants with inadequate and problematic health literacy was found to be significantly lower on average by 3.6 points. CONCLUSIONS: it was determined through this study that the majority of the participants were married mostly living in a nuclear family, more than half of them had high school or higher education level and the majority of them were housewives and did not work. The study found that majority of the participants had a high level of health literacy. It was determined that health literacy increased with the increase in income, participants with less than 3 pregnancies had higher health literacy scores than those who had more than 3 pregnancies, also participants who had a miscarriage/stillbirth had higher health literacy scores than those who did not. After the analysis of relationship of the genital hygiene scale with the health literacy score, the study found out that the participants with higher health literacy level paid more attention to their genital hygiene. KEY WORDS: HLS-EU-Q16 scale,Pregnancy, Genital hygiene, Inventory of Genital Hygiene Behaviour, Health literacy,