Dipeptidil peptidaz-4 inhibitörleri (dPP-4) ve metformin kombinasyonunun serum vitamin b12, folik asit ve ferritin düzeylerine etkisi = Effect of dipeptidyl peptidaz-4 inhibitors (dPP-4) and metformin combination on serum vitamin B12, folic acid and ferritine levels

Abstract

GİRİŞ VE AMAÇ: Tip 2 Diabetes Mellitusun (DM) prevalansı son yıllarda artarak epidemik bir hastalık haline gelmiştir. Tedavide en sık ve ilk tercih edilen ilaç metformindir. Metforminin en sık görülen yan etkileri diyare, bulantı gibi gastrointestinal intoleranstır. Metforminin ve diyabetin plazmada vitamin B12, ferritin, folat düzeylerine etkisi olabilir. Metformin çeşitli mekanizmalarla vitamin B12 emilimini azaltır ve vitamin B12 eksikliğine neden olmaktadır. Hipergliseminin metformin ile yeterince kontrol edilemeyeceği durumlarda metformin ile dipeptidil peptidaz-4 inhibitörü (DPP4-I) kombinasyonu tedavide alternatif bir tercihtir. Bu çalışmanın amacı Tip 2 DM hastalarında metformin kullanan ve metformin-DPP4-I kombinasyonu kullanan hastalarda başlangıç ve 1 yıl sonraki serum vitamin B12, folik asit, ferritin düzeyleri üzerine etkisini araştırmaktır. GEREÇ VE YÖNTEM: 2018 yılı boyunca merkezimize başvurmuş, metformin veya metformin + DPP4-I kombinasyonu başlanmış, başka hiçbir ilaç kullanmayan, kronik hiçbir hastalığı olmayan ve dosyasındaki azami bilgileri tam olan yeni tanı tip 2 DM hastaları çalışmaya dahil edildi. Hastaların yaş, cinsiyet gibi demografik verileri, başlangıç ve 1 yıl sonraki HbA1c, vitamin B12, folat, ferritin gibi laboratuvar parametreleri kayıt edildi. Verilerin istatistiksel analizleri IBM SPSS 23. verisyonu yapıldı ve p<0,05 anlamlı kabul edildi. BULGULAR: 59 metformin + DPP4-I ve 59 metformin alan, 118 hasta çalışmaya dahil edildi. Metformin alan grupta kadınların fazla olması istatistiksel anlamlıydı (p<0,001). İki grup arasındaki başlangıç HbA1c düzeyleri metformin alan grubun %6,5 (1,3), metformin + DPP4-I grubun ise %8,6 (2,4) bulundu (p<0,001). Açlık plazma glukozu metformin grubunda 131 (27) mg/dl, metformin + DPP4-İ kombinasyonu grubunda 183 (84) mg/dl bulundu(p<0 ,001). Metformin ile metformin + DPP4-İ kombinasyonu alan hastaların çalışmanın ana amaçları olan HbA1c, vitamin B12, ferritin ve folat değerlerinin 1 yıl sonraki değişimlerine baktığımızda metformin başlanan grupta HbA1c %6,5 (1,3)'den %6,4 (1,3)'e gerilemiş ve HbA1c'deki düşüş istatistiksel anlamlı bulunmadı(p=0,112). metformin + DPP4-İ kombinasyonu alan hastaların HbA1c'si %8,6 (2,4)'dan %7,3 (1,2)'e istatistiksel anlamlı düştü(p<0,001). Folat metformin grubunda 8,9 (4,8)'den 8,1 (5,9) ug/L'ye istatistiksel anlamlı düşmüşken (p<0,001) metformin + DPP4-İ kombinasyonu başlanan gruptaki düşüşte istatistiksel anlamlılık saptanmadı(p=0,346). Vitamin B12 metformin başlanan grupta 275 (178)'den 232 (151) ng/L'ye (p<0,001), metformin + DPP4-İ kombinasyonu başlanan grupta 309 (218)'dan 260 (160) ng/L'ye istatistiksel anlamlı düştü (p<0,001). Ferritin metformin başlanan grupta 46 (83) ug/L'den 38 (60,3) ug/L'ye (p<0,001), metformin + DPP4-İ kombinasyonu başlanan grupta 83 (121)'den 66,2 (90) ng/L'ye istatistiksel anlamlı düştü (p=0,002). Hem metformin hem de metformin + DPP4-İ başlanmış yani her iki grupta da 1 yıl sonra istatistiksel olarak anlamlı düşüş saptanan değerlerini inceledik. Her iki gruptaki başlangıç ve 1.yıl arasındaki bu farkları karşılaştırdığımızda vitamin B12 ve ferritin düşürmede iki grup arasında anlamlı bir ilişki bulunamadı (vitamin B12 için p= 0,346; ferritin için p=0,379). APG için metformin 1 yılda 8 (23) mg/dl düşürmüşken metformin + DPP4-İ kombinasyonu 37 (76) mg/dl düşürdü ve bu fark istatistiksel anlamlı bulundu (p=0,001). SONUÇ: Bir yıl sonra metformin ve metformin + DPP4-İ kombinasyonu başlanan her iki grupta serum vitamin B12 ve ferritin seviyeleri düşük bulundu. Bu yüzden metformin ve metformin + DPP4-I kombinasyonu kullanan hastaların vitamin B12 düzeyleri yakından takip edilmelidir. Ferritin glisemik durumun kontrol altında olup olmadığını öngörmede kullanılabilir. Anahtar kelimeler: Diabetes mellitus, dipeptidil peptidaz-4 inhibitörü, DPP4-I, metformin, folat, ferritin, vitamin B12, kobalamin

INTRODUCTION AND OBJECTIVE: The prevalence of Type 2 Diabetes Mellitus (DM) has increased in recent years and has become an epidemic disease. The most common and first choice drug in its treatment is metformin. The most common side effects of metformin are gastrointestinal intolerance such as diarrhea and nausea. Metformin and diabetes may have an effect on vitamin B12, ferritin and folate levels in plasma. Metformin decreases vitamin B12 absorption through various mechanisms and causes vitamin B12 deficiency. In cases where hyperglycemia cannot be adequately controlled with metformin, the combination of metformin and dipeptidyl peptidase-4 inhibitor (DPP4-I) is an alternative treatment option. The aim of this study was to investigate the effect on serum vitamin B12, folic acid, and ferritin levels at baseline and 1 year later in patients using metformin and metformin-DPP4-I combination in type 2 DM patients. MATERIALS AND METHODS: Newly diagnosed type 2 DM patients who applied to our center during 2018, started metformin or metformin + DPP4-I combination, did not use any other drugs, had no chronic disease and had maximum information in the file were included in the study. Demographic data such as age and gender of the patients, and laboratory parameters such as HbA1c, vitamin B12, folate, and ferritin at the beginning and 1 year later were recorded. Statistical analysis of the data was made. RESULTS: A total of 118 patients; 59 metformin + DPP4-I and 59 metformin, who met the criteria, were included in the study. The higher number of women in the metformin group was statistically significant (p <0.001). The initial HbA1c levels between the two groups were 6.5% (1.3) in the metformin group and 8.6% (2.4) in the metformin + DPP4-I group (p= 0). Fasting plasma glucose was 131 (27) mg / dl in the metformin group and 183 (84) mg / dl in the metformin + DPP4-I combination group (p <0.001). When we look at the changes in HbA1c, vitamin B12, ferritin and folate values, which are the main objectives of the study, in the patients who received metformin and metformin + DPP4-I combination after 1 year, in the group in which metformin was started, HbA1c decreased from 6.5% (1.3) to 6.4% (1.3) and the decrease in HbA1c was not found statistically significant. HbA1c of the patients who received metformin + DPP4-I combination decreased statistically significantly from 8.6% (2.4) to 7.3% (1.2) (p <0.001). While folate decreased from 8.9 (4.8) to 8.1 (5.9) ug / L in the metformin group (p= 0.000), there was no statistical significance in the decrease in the group in which metformin + DPP4-I combination was started (p= 0.346 ). Vitamin B12 from 275 (178) to 232 (151) ng / L (p= 0.000) in the group in which metformin was started, from 309 (218) to 260 (160) ng / L in the group in which metformin + DPP4-I was started. It decreased significantly (p= 0.000). Ferritin metformin was started from 46 (83) ug / L to 38 (60.3) ug / L (p= 0.000), in the group started metformin + DPP4-I combination, 83 (121) to 66.2 (90) It decreased statistically significantly to ng / L (p= 0.002). Both metformin and metformin + DPP4I were started, so we examined the values of statistically significant decrease after 1 year in both groups. When we compared these differences between baseline and 1st year in both groups, no significant relationship was found between the two groups in vitamin B12 and ferritin reduction (vitamin B12: p = 0.346; ferritin: p = 0.379). For FPG, metformin decreased 8 (23) mg / dl in 1 year, while metformin + DPP4-I combination decreased 37 (76) mg / dl, and this difference was found to be statistically significant (p= 0.001). CONCLUSION: Serum vitamin B12 and ferritin levels decreased in both groups after 1 year. Folate dropped after 1 year only in the group that started metformin. Vitamin B12 value of patients using metformin and metformin + DPP4-I combination should be closely monitored. Ferritin can be used to predict whether the glycemic state is under control. Keywords: Diabetes mellitus, dipeptidyl peptidase-4 inhibitor, DPP4-I, metformin, folate, ferritin, vitamin B12, cobalamin