Romatoid artritli hastalarda osteoporotik kırık riski belirlenmesi = Assessment of osteoporotic fracture risk in patients with rheumatoid arthritis

Abstract

Giriş ve Amaç: Bu çalışmanın amacı romatoid artritli (RA) hastaların DEXA ile kemik mineral yoğunluklarını (KMY) değerlendirmek, FRAX anketi ile kırık risklerini belirlemek, kemik kaybı ve kırık riskine etki eden faktörleri ortaya koyabilmekti. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 7'si erkek toplam 95 RA'lı hasta alındı. Hastaların demografik özellikleri, DAS28-CRP ve HAQ skorları kaydedildi. SF-36 ve FRAX anketleri sorgulandı. Kemik yoğunluğu lomber bölge ve sağ femurdan DEXA (Hologic explorer-S/N 90763) kullanılarak ölçüldü. L1–4, sağ femur boyun, trokanter, wards ve total kemik mineral yoğunluğu değerleri, T, Z skorları kaydedildi. FRAX hesaplama aracı ile kırık riskleri hesaplandı. Bulgular: Hastaların yaş ortalaması 59,8 ± 9,6, hastalık süresi 10,61 ± 9,83 yıl idi. Hastaların % 34,73'ü osteoporotik, % 44,21'i osteopenikti. FRAX'a göre 10 yıllık major kırık riski ortalaması 13,78 ± 9,11, kalça kırık riski ortalaması 4,76 ± 6,88 olarak hesaplandı. Femoral KMY; yaş (p=0,006), geçirilmiş kırık (p=0,031), ebeveynde geçirilmiş kalça kırığı (p=0,008), hastalık süresi (p=0,007), steroid kullanım süresi (p=0,019) ve seropozitivite (RF ve/veya CCP pozitif) (p=0,018) ile negatif yönde, VKİ (p<0,001) ile pozitif yönde ilişkili bulunurken, lomber vertebral KMY sadece VKİ (p=0,003) ile pozitif yönde ilişkili bulundu. Major ve kalça kırık riski; yaş (p<0,001, p=0,003), hastalık süresi (p<0,001, p<0,001), steroid kullanım süresi (p<0,001, p=0,003), kümülatif steroid dozu (p=0,007, p=0,032), fonksiyonel durum (p=0,007, p=0,007) ve HAQ skoru (p=0,007, p=0,013) ile pozitif yönde, lomber vertebral (p=0,008, p=0,010) ve femoral KMY'ler (p<0,001, p<0,001) ile negatif yönde ilişkili bulundu. Ayrıca major kırık riski kadın cinsiyet (p=0,031) ile de pozitif yönde ilişkiliydi. Çoklu lineer regresyon analizinde ise hem major hem de kalça kırık riski için en anlamlı prediktif faktörün hastalık süresi (p<0,001, p<0,001) olduğu bulundu. Sonuç: RA'lı hastalarda osteoporotik kırık riskini değerlendirmede kısıtlılıkları olmakla birlikte FRAX anketinin kullanışlı ve pratik olduğu ve yeni tedavi rehberleri ışığında osteoporoz tedavisine başlama kararında yol gösterici olacağı görüşüne varıldı.

Aim: The objectives of this study are to measure Bone Mineral Density (BMD) using DEXA, to assess the fracture risk with FRAX calculation tool and to determine the predictive factors for bone loss and fracture risk in patients with Rheumatoid Arthritis (RA). Material and Method: The study was conducted with 95 patients 7 of whom were men. Demographic characteristics, Disease Activity Score (DAS28-CRP) and Health Assessment Questionnaire (HAQ) scores of the patients were recorded. The patients were questioned FRAX and SF-36 health surveys. DEXA (Hologic explorer-S/N 90763) was used for the measurement BMD of lumbar vertebrae and right hip. The BMD values and T, Z scores of L1-4, right femoral neck, trochanter, wards and total scores were noted. The fracture risk was calculated by FRAX tool. Results: Mean age of the patients was 59,8 ± 9,6 and the average duration of disease was 10,61 ± 9,83 years. 34.73 % of the patients were osteoporotic and 44,21 % of the patients were osteopenic. The overall mean 10-year fracture risk was calculated as 13,78 ± 9,11 for major osteoporotic fractures and 4,76 ± 6,88 for hip fractures by FRAX tool. Femoral BMD is negatively correlated with age (p=0,006), previous fractures (p=0,031), previous hip fracture of parents (p=0,008), duration of disease (p=0,007), duration of steroid therapy (p=0,019) and seropositivity (RF and/or CCP positive) (p=0,018) and is positively correlated with BMI (p<0,001), lomber vertebral BMD is positively correlated only with BMI (p=0,003). Major and hip fracture risk are positively correlated with age (p<0,001, p=0,003), duration of disease (p<0,001, p<0,001), duration of steroid therapy (p<0,001, p=0,003), cumulative dose of steroid (p=0,007, p=0,032), functional conditions (p=0,007, p=0,007) and HAQ score (p=0,007, p=0,013), are negatively correlated with lomber vertebral (p=0,008, p=0,010) and femoral BMD (p<0,001, p<0,001). Additionally major fracture risk is positively correlated with female gender (p=0,031). Duration of disease is found to be the most important predictive factor for major and hip fracture risk in multiple linear regression analysis (p<0,001, p<0,001). Conclusion: To sum up, although FRAX has some limitations for calculating the osteoporotic fracture risk in patients with RA, using this tool has found to be convenient and practical to decide whether to begin treatment of osteoporosis or not, under the light of new treatment techniques.