T tipi planlı betonarme yapılarda perdelerin plandaki konumlarının değişiminin binaların yapısal davranışına etkisinin incelenmesi

Abstract

Günümüzdeki, birçok binada düşey düzensizlikler bulunduğu gibi, plan düzensizlikleri de bulunmaktadır. Bu yapılar gelecekte yıkıcı yanal yüklere maruz kalabilir. Bu durumda yapıların yanal yüklere karşısında dirençli olması gerekmektedir. Rijitlik, bir yapının yer değiştirmesini sınırlandıran özelliğidir. Bina düşük yanal rijitlik ile, rüzgâr, trafik, deprem ve patlama yükleri gibi yanal kuvvetlere karşı daha etkisiz hale gelir. Yanal kuvvetlerden, yapılarda kaynaklanan yapısal hasarı önlemek için, yapıda perde duvarları kullanılarak yapıların yanal rijitliğinin artırılması gerekmektedir. Yapıda perde duvarların tasarımıyla birlikte, yapının periyodunda, göreli kat yer değiştirmelerinde, kat deplasmanlarında, yanal yer değiştirmelerinde önemli bir azalma görülmekte, buna karşılk taban kesme kuvvetlerinde bir artış görülmektedir. Bu çalışmada düzensiz plana sahip T Şekilli yapılar 4, 6 ve 8 katlı olacak şekilde, bir tanesi referans model yani perdesiz olarak ve diğer yapı modelleri ise perdeli olarak oluşturuldu. Bu çalışmada perdelerin alanları ve sayıları sabit tutulup, perdelerin konumları değiştirilerek farklı modeller oluşturuldu.İncelenen tüm modeller, T Şekilli plana sahip olup, referans model dışındaki yapılarda 8'er perde tasarlanmış olup, tüm perdelerde enkesit alanları, 30cmx500cm seçilerek sabit tutulmuştur. Perdelerin en etkili konumlarını belirlemek için perdeleri farklı konumlarda yerleştirip 10 farklı model oluşturulup yapıların yapısal davranışları, TBDY 2018 ve TS500 dikkate alınarak incelenmiştir. İncelenen modeller ETABS v. 2019 programı ile modellenip analizleri yapılmıştır. Bu çalışmada perdelerin en uygun konumunu belirlenmek için yapıların periyodu, göreli kat yer değiştirmeleri, kat deplasmanları ve perdelerin aldığı kat kesme kuvveti oranı, mod birleştirme yöntem ile bulunarak incelenmiştir. Sonuç olarak bu çalışmada perdelerin en uygun yerlerinin yapının uç kısımlarında dış akslara paralel olacak şekilde yerleştirildiği durum olduğu görülmüştür. Bu modellerde, periyot, kat ötelemeleri, göreli kat ötelemeleri ve burulma düzensizliğinin en düşük olduğu görülmüştür.

Today, many buildings have vertical irregularities as well as plan irregularities. These structures may be subjected to destructive lateral loads in the future. in this instance, the structures must be resistant to lateral loads. Rigidity is the property of a structure that limits its displacement. With low lateral stiffness, the building becomes more ineffective to lateral forces such as wind traffic, explosion and earthquakes. In order to prevent structural damage caused by lateral forces, it is necessary to increase the lateral stiffness of the structures by using shear walls. With the design of the shear walls in the building, there is a considerable decrease in the period of the building, story drifts, story displacements, lateral displacements, while an increase is observed in the base shear forces. In this study, T-shaped frame structures with irregular plan were created as a reference model with 4, 6 and 8 story, and different framed shear wall systems models were created by changing the positions of the shear wall by keeping constant number and area of shear wall. All the analyzed models have a T-shaped plan, 8 shear walls were designed for the structures other than the reference model, and the cross-sectional areas of all shear wall were kept constant by choosing 30cmx500cm. In order to determine the most effective positions of the shear wall, 10 different models were created by placing the shear wall in different positions and the structural behavior of the buildings were examined by considering TBDY 2018 and TS500. The models are analyzed by ETABS v.2019. In this study, the period of the structures, the relative story displacements, the story displacements and the rate of the story shear force received by the shear walls were examined by the response spectrum method in order to determine the most suitable position of the shear walls. As a result, in this study, it has been seen that the most suitable places of the shear walls are at the ends of the structure, parallel to the outer axes. In these models, period, story displacement, story drifts and torsional irregularity were found to be the lowest.