Entegre bulanık çok kriterli karar verme yöntemleri yazılımı ve LNG tedarikçi ülke seçimi uygulaması

Abstract

Türkiye, yurtdışından ciddi miktarda gaz ithal etmektedir. Gaz ithalatında en önemli kalemlerden biri de Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (LNG)'dır. Pek çok farklı ülkeden büyük miktarlarda ithal edilen LNG, sıvı formda ve kokusu ya da rengi olmayan bir maddedir. Özellikle doğalgaz alım satımının devletlerarası ticaretteki yeri düşünüldüğünde, LNG'nin alternatif bir kaynak olarak önemi anlaşılabilmektedir. Bundan dolayı, LNG'nin nereden ithal edileceği, ülkeler arasında değişiklik gösteren ekonomik ve sosyal ilişkiler çerçevesinde değerlendirilmeli ve en uygun ülke belirlenmelidir. Bu çalışmada, bu önemli kaynağın ithalatının, mevcut şartlar altında değerlendirilerek en uygun ülkenin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada kullanılan kriterler ve alternatifler Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Enerji Bakanlığı ve BOTAŞ gibi pek çok farklı kurumun raporlarının derlenmesi sonucunda belirlenmiştir. Kriterlerin ağırlıklandırılmasında Bulanık AHP, en uygun ülkenin belirlenmesinde ise Bulanık TOPSIS kullanılmıştır. Çalışmada, olası durumlar düşünülerek hazırlanan 5 farklı senaryo ile detaylı bir inceleme yapılmıştır. Hazırlanan entegre karar verme çalışmasının uygulamasında yazar tarafından geliştirilen yazılım kullanılmıştır. Anahtar kelimeler: LNG, karar verme, Bulanık AHP, Bulanık TOPSIS

Turkey is importing significant amounts of gas from abroad. One of the most important items in gas import is Liquefied Natural Gas (LNG). LNG imported in large quantities from many different countries is a substance in liquid form and without smell or color. The importance of LNG as an alternative source can be understood especially considering the place of natural gas purchase and sale in interstate trade. Therefore, where to import LNG should be evaluated within the framework of economic and social relations that vary between countries and the most suitable country should be determined. In this study, it is aimed to determine the most suitable country by evaluating the import of this important resource under the current conditions. The criteria and alternatives used in the study were determined as a result of compiling the reports of many different institutions such as Energy Market Regulatory Authority (EMRA), Ministry of Energy and BOTAŞ. Fuzzy AHP was used for weighting criteria and fuzzy TOPSIS was used to determine the most suitable country. In the study, a detailed examination was made with 5 different scenarios prepared by considering possible situations. The software developed by the author was used in the implementation of the prepared integrated decision-making study. Keywords: LNG, decision making, Fuzzy AHP, Fuzzy TOPSIS