Sakarya'daki yer altı sularında radon konsantrasyonunun araştırılması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Sakarya'daki yer altı su kaynaklarından alınan su örneklerinde bulunan radon konsantrasyon değerlerinin ölçülerek, kullanım amaçlarına göre bölge halkı üzerinde doğurabileceği radyolojik etkilerin ve risklerin değerlendirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda yapılan çalışmada; Sakarya iline ait 16 ilçedeki 175 mahalle muhtarı ile görüşülerek 35 farklı yer altı kaynak suyu belirlenmiş ve tespit edilen noktalardan su örnekleri alınarak sularda çözünmüş olan radon (222Rn) gazının aktivitesi RAD-7 elektronik radon dedektörü kullanılarak ölçülmüştür. Araştırma kapsamında Sakarya iline ait 35 farklı noktadan cam şişeler ile alınan numuneler laboratuvar ortamında incelenmiş ve radon konsantrasyon miktarları 0,1-62,4 Bq/L arasında ölçülmüştür. Tüm ildeki ölçüm sonuçlarının ortalaması ise 21,6 Bq/L olarak bulunmuştur. Araştırmada elde edilen sonuçların, Dünya Sağlık Örgütü (WHO)'nün 100 Bq/L olarak belirlediği limit ile kıyaslandığında, sağlık açısından sorun teşkil etmeyecek aralıkta olduğu görülmüştür. Ancak Çevre Koruma Acentesi (EPA)'nin 11 Bq/L olarak belirlediği limitler ile kıyaslandığında 23 adet numunenin limiti aştığı görülmüştür. Çalışmada elde edilen veriler kullanılarak bu suların tüketilmesinden kaynaklı dozlar da hesaplanmış, insan vücuduna giren radonun sebep olduğu yıllık etkin doz miktarları ortalamaları; yetişkinler için 38 𝜇Svy¯¹, çocuklar için 39 𝜇Svy¯¹ ve bebekler için ise 74 𝜇Svy¯¹ olarak hesaplanmıştır. Hesaplanan değerlerin Birleşmiş Milletler Atomik Radyasyonun Etkileri Bilimsel Komitesi (UNSCEAR)'nin belirlemiş olduğu 100 𝜇Svy¯¹'lık değerin altında kaldığı görülmüştür. Ayrıca ölçülen radon konsantrasyonları ve bulunan yıllık etkin doz eşdeğerlerinin diğer illerde ve dünyanın çeşitli yerlerinde yapılan araştırmalarla kıyaslandığında anormal sonuçlar vermediği tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Radon, RAD-7 ölçüm dedektörü, Sakarya, yer altı suları, aktivite

The aim of this study is to measure the radon concentration values in the water samples taken from the groundwater water sources in Sakarya and to evaluate the radiological effects and risks that may arise on the people of the region according to their intended use. In the study conducted for this purpose, 35 different underground spring waters were identified by interviewing 175 neighborhood headmen in 16 districts of Sakarya, and the activity of the radon (222Rn) gas dissolved in the water was measured using the RAD-7 electronic radon detector. Within the scope of the research, samples taken with glass bottles from 35 different locations in Sakarya were examined in a laboratory environment and the radon concentration amounts were measured between 0,1-62,4 Bq/L. The average of the results obtained from the whole province was calculated as 21,6 Bq/L. When compared with the limit set by the World Health Organization as 100 Bq/L, it was seen that the results obtained in the research are within the range that will not constitute a problem in terms of health. However, when the results obtained were compared with the limits set by the Environmental Protection Agency as 11 Bq/L, 23 samples were found to exceed the limit. Dosages resulting from the consumption of these waters were also calculated using the data obtained in the research. Accordingly, the average annual effective dose amount caused by radon entering the human body is calculated as follows: 38 𝜇Svy¯¹ for adults, 39 𝜇Svy¯¹ for kids and 74 𝜇Svy¯¹ for babies. It was observed that calculated values are below 100 𝜇Svy¯¹ determined by United Nations Scientific Committe on the Effects of Atom Radiation (UNSCEAR). In addition, it was found that the measured radon concentrations and the annual effective dose equivalents found did not give abnormal results when compared to the researches conducted in other provinces and around the world. Keywords: Radon, RAD-7 measurement detector, Sakarya, groundwater, activity