Firma kârlılığı ve çalışma sermayesi ilişkisi: Bist imalat sektöründe ekonometrik bir analiz

Abstract

Firma performansının önemli bir belirleyicisi ve rekabet gücü üzerinde oldukça önemli olan çalışma sermayesinin etkin yönetiminin firma kârlılığı üzerindeki etkisi akademide uzunca bir süredir tartışılan bir konudur. Yapılan araştırmalarda çalışma sermayesi etkinlik göstergesi olarak yaygın olarak nakit dönüşüm süresinin tercih edildiği ve çalışma sermayesi ile kârlılık ilişkisinin negatif veya pozitif olduğu yönünde sonuçlara ulaşılmıştır. Araştırma literatüründe görülen bu ayrılık söz konusu ilişkinin niteliğini belirsizleştirmektedir. Bu araştırmada firmaların çalışma sermayesi yönetimi etkinlik düzeylerinin, literatürde kullanılan yöntemlerden farklı olarak Türkiye özelinde ilk kez kullanılan 'İndeks Yöntemi' aracılığıyla, tespit edilmesi ve kârlılıkları ile ilişkisinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Borsa İstanbul'da faaliyet gösteren 127 adet imalat firmasının 2009-2018 yılları arasındaki çeyrek dönemlik veri seti üzerinden panel veri analizi gerçekleştirilmiştir. Analizlerden elde edilen bulgulara göre, BİST imalat sektörünün dönen varlıkları kullanarak satış yaratma kabiliyetinin 2017 yılının birinci çeyreğinde en düşük, 2017 yılın dördüncü çeyreğinde ise en yüksek olduğu tespit edilmiştir. 2013 yılının birinci çeyreğinin, sektörün dönen varlık bireysel alt hesap gruplarını etkin yönetme noktasında en başarılı olduğu dönem olduğu saptanmıştır. Araştırma kapsamında incelenen dönemlerin genelinde BİST imalat firmalarının etkin bir çalışma sermayesi yönetimi gerçekleştirdikleri görülmüştür. İmalat firmalarının çalışma sermayesi etkinlik düzeylerinin sektörle karşılaştırmalı analizlerinden elde edilen sonuçlarda firmaların %45'inin çalışma sermayesi yönetimi konusunda sektörün üstünde bir başarı gösterdikleri, %3'ünün sektörle eşit, %51'nin ise sektörün altında performans sergilediği belirlenmiştir. Yapılan analiz sonuçlarında, çalışma sermayesi etkinlik indeksinin firma kârlılığının belirleyicisi olduğu ve nakit dönüşüm süresinin firma kârlılığı üzerinde etkisinin olmadığı saptanmıştır. Çalışma sermayesi etkinliğinin firma kârlılığını anlamlı olarak pozitif yönde etkilediği görülmüştür. Daha önceki araştırmalardan farklı bir etkinlik göstergesinin ve heterojen panel veri modellerinin kullanılması bu araştırmanın özgün yönleridir. Bu araştırma, firmaların etkinlik indeksi göstergelerini çalışma sermayesi yönetimi sürecinde alternatif bir etkinlik aracı olarak kullanabilecekleri hususunda yol gösterici olma niteliğiyle önem arz etmektedir. Ayrıca araştırmadan elde edilen bulguların, çalışma sermayesi yönetimi politika yapıcılarının başvuracağı temel veri kaynaklarından olacağı umulmaktadır.

The impact of effective management of working capital, which is an important determinant of firm performance and very important on competitiveness, on firm profitability is a subject that has been discussed for a long time in academia. In the researches, it is concluded that the cash conversion is widely preferred as an indicator of working capital efficiency and that the relationship between working capital and profitability is negative or positive. This separation seen in the research literature obscures the nature of the relationship in question. In this research, it is aimed to determine the working capital management efficiency levels of firms by means of the index method, which is used for the first time in Turkey, different from the methods used in the literature, and to reveal the relationship between their profitability. For this purpose, panel data analysis of was carried out 127 manufacturing firms operating in Borsa Istanbul between 2009-2018 over a quarter-period data set. According to the findings obtained from the analysis, it was determined that the BIST manufacturing sector's ability to create sales using current assets was the lowest in the first quarter of 2017 and the highest in the fourth quarter of 2017. It was determined that the first quarter of 2013 was the period when the sector was most successful in effectively managing individual sub-account groups. It was observed that BIST manufacturing companies performed an effective working capital management throughout the periods examined within the scope of the research. In the results obtained from the comparative analysis of the working capital efficiency levels of manufacturing firms showed that 45% of firms had a higher success in working capital management than the sector, 3% were equal to the sector and 51% performed below the sector. In the results of the analysis, it was determined that the working capital efficiency index is the determinant of firm's profitability and the cash conversion period has no effect on firm's profitability. It has been observed that working capital efficiency significantly affects the profitability of the firm. The use of a different efficiency indicator from previous research and use of heterogeneous panel data models are unique aspects of this research. This research is important as a guideline for companies can use their efficiency index indicators as an alternative activity tool in the working capital management process. Further, it is hoped that the findings obtained from the research will be one of the main data sources to which working capital management polic makers will apply.