Toplumsal tabakalaşma ve sağlık/hastalık ilişkisi

Abstract

Sağlık ve hastalık tüm insanları ilgilendiren doğrudan olgulardır ve bu çalışmada toplumsal tabakalaşma ile sağlığa/hastalığa ilişkin birtakım göstergeler arasındaki ilişkiler inceleme konusu yapılmıştır. Bu konu çerçevesinde ilişkisel tarama modeliyle bir çalışma gerçekleştirilmiş olup nicel veri toplama tekniklerinden yararlanılmıştır. Çalışma 18 yaş üstü kentsel Türkiye nüfusunu temsilen 12 ilde 730 haneye ulaşılarak gerçekleştirilmiştir. Oluşturulan soru formu aracılığıyla kişilerin sosyoekonomik düzeyleri ve sağlık/ hastalıklarıyla ilgili çeşitli bilgilerine ulaşılmıştır. Hanelerin sosyoekonomik statüleri hanedeki kişilerin eğitim, gelir ve meslek bilgilerine dayanarak TÜSES (Türkiye Sosyoekonomik Statü) ölçeği ile elde edilmiştir. Sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının ölçümünde ise Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II kullanılmıştır. Araştırma bulguları öncelikle betimsel istatistikler halinde sunulmuştur. Sonrasında toplumsal tabaka puanı hesaplanabilmiş olan toplam 648 hane alt-orta-üst şeklinde üç tabakaya ayrılmış ve toplumsal tabakalar ile sağlık/hastalık göstergelerinin ilişkisi ki kare ve çoklu uyum analizleriyle incelenmiştir. Toplumsal tabakalara göre sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının farklılaşma durumunu incelemek içinse tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Uygulanan testler sonucunda toplumsal tabakalar ile sağlık/hastalık göstergeleri arasında ilişkiler olduğu ve genel olarak üst toplumsal tabakalara çıkıldıkça sağlık/hastalıkla ilgili olumlu göstergelerde artış olduğu tespit edilmiştir. Toplumsal tabakalarla sağlık/hastalık göstergeleri arasındaki bu ilişkiye dayanarak sağlık sonuçlarının toplumsal tabakalar arasında daha dengeli şekilde dağılabilmesi ve toplumsal sağlığın iyileştirilebilmesi için birtakım öneriler getirilmiştir.

Health and disease are phenomena that concern all people directly and in this study, the relationship between social stratification and some indicators related to health/disease has been examined. Within the framework of this subject, a study was carried out with the relational screening model and quantitative data collection techniques were used. The study was carried out by reaching 730 households in 12 provinces representing the urban population of Turkey over the age of 18. Various information about the socioeconomic levels and health/diseases was obtained through the questionnaire created. The socioeconomic status of households was obtained by the TÜSES scale based on the education, income, and professional information of the households. Healthy lifestyle Behavior Scale II was used to measure healthy lifestyle behavior. Research findings are presented primarily as descriptive statistics. Afterward, a total of 648 households, whose social stratum scores could be calculated, were divided into three strata as lower-middle-upper, and the relationship between social strata and health/disease indicators was analyzed using chi-square and multiple correspondance analyzes. One-way ANOVA was used to examine the differentiation of healthy lifestyle behaviors according to social strata. As a result of the tests, it has been determined that there are relations between social strata and health/disease indicators and that positive indicators related to health/disease increase as the upper social strata generally increase. Based on this relationship between social strata and health/disease indicators, some suggestions have been made to distribute health outcomes among social strata in a more balanced manner and to improve social health.