Muhammed B. İbrahim El-Hasiri'nin El-Havi fi'l-Fetava Adlı Eserinin Muamelat Bölümünün Tahkik ve Tahlili

Abstract

Bu araştırma Arapça ve Türkçe olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Tezin Arapça kısmı el-Hâvî fi'l-fetâva'nın tahkikinden oluşmaktadır. Türkçe kısım bir giriş, iki bölüm ve sonuç kısımlarından oluşmaktadır. Giriş kısmından sonra birinci bölümde Hasîrî'nin eseri öncesinde yazılmış fetva ve nevazil türü eserler hakkında bilgi verilmek suretiyle Hasîrî'nin eserinin fetva ve nevâzil literatürü içindeki yerinin belirlenmesine çalışılmış ayrıca birçok âlim gibi Hâsirî'nin de yetiştiği bir coğrafya olması sebebiyle Mâverâünnehir bölgesinin genel özellikleri ve tarihinden kısaca bahsedilmiştir. İkinci bölümde Hasîrî'nin hayatından söz edildikten sonra araştırmaya konu olan el-Hâvi fi'l-Fetâvâ adlı eserin ele alınmış ve müellifin fetva seçimindeki yöntemine ışık tutacak bazı örnek fetvaların tahlili yapılmıştır. Çalışmanın genel amacı hicrî V.yüzyıl Mâveraünnehir Hanefî fıkhında önemli bir yere sahip olan Ebubekir el-Hasîrî'nin, fetva literatürü arasında müstesna bir yere sahip olan el-Havî fi'l-fetâva adlı eserinin muamelat bölümünün edisyon kritiğini (tahkiki) yaparak ilim dünyasına kazandırmak ve tahkik edilen bölümün tahlilini yapmak suretiyle Mâveraünnehir Hanefî fıkıh literatürünün genel yapısı hakkında bazı tespitlerde bulunmaktır. Edisyon kritik ile daha önce yayınlanmamış olan eserin ilim dünyasına kazandırılması ve eserde yer alan ancak günümüze gelmemiş olan fetva literatürü hakkında bölge ve döneme ilişkin önemli bir veri tabanı sunmayı amaçladık. Çalışmanın tahlil bölümünde ise hem Hanefî fıkıh literatürü hem de el-Hâvî adlı eserde yer alan fetvaların seçiminde dikkate alınan hususlar öne çıkarılmaya çalışılmıştır. Eserin edisyon kritiğinde Türkiye'de bulunan yazma nüshaları esas alınmış, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi'nin (İSAM) belirlediği tahkik yöntemine uyulmuştur. Hâsîrî'nin eseri Hanefî fetâvâ literatürü alanında çok farklı kaynaklardan yararlanarak telif edilmiş olduğundan zengin bir içeriğe sahip oluğunu tespit ettik.

This Study consists of two parts, the first is in Arabic, and the other is in Turkish. The Arabic part investigates Hawi Al-Husayri script while the Turkish part comprises an introduction, two chapters and the results. After introduction in first part presents discusses the fatwas and similar books that preceded Al-Husayri's book. Due to the variety of scholars who grew up in behind the river region, this thesis pointed out the most important information and the history of that place. The Second part talks about Al-Husayri's life, the subject of this study, viz. Al-Hawi, sources, importance, and methods. The study investigated the fatwas of Al-Husayri by using examples to analyse them comprehensively. The overall objective of the study is to examine one of the most important Hanafi books in Transoxiana region, through looking into the fatwas regarding transactions in Abu Bakr Al-Husayri's book to reproduce it in the form of a contemporary book. By analysing this section, we explored the literature of Hanafi jurisprudence in the Transoxiana region. For endeavoured to produce a new publication that can enrich the circles of knowledge, and we extracted some books that did not reach it except through this impact, and we made it a reference for these books. In our study, we highlighted the crucial topics mentioned in Hawi Al-Husayri and what was related to the Fatwas in Hanafi jurisprudence. To this end, we used manuscripts in Turkey as the basis for the study and followed the standards of ISAM Center