Bir Kadın Anlatısının Halkbilimi Açısından İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, K1 olarak kodlanan bir kadın anlatıcının gençlik yıllarında ailesi ve kendisi etrafında gelişen olaylar çerçevesinde aktardığı anlatılar ele alınmıştır. Çalışmanın malzemesini oluşturan sözlü anlatılar, anlatıcının kendi evinde derlenmiştir. K1'in, kendi yaşamış olduğu olaylar olmasından ötürü icra etmiş olduğu anlatıların tümü, onun yaşam boyu edinmiş olduğu bilgi, tecrübe, duygu ve düşünceleri ile şekillenmiş olan bireysel hafızasının yaş ve cinsiyet özellikleri çerçevesinde dışavurumu olarak değerlendirilmiştir. Bununla birlikte, anlatıcının içinde yaşadığı toplumun sosyo-kültürel yapısının kendisi üzerindeki etkileri de göz önünde tutularak anlatılar, ortak kültürel belleğin bir yansıması olarak ele alınıp içerik, işlev, anlam ve yapı itibariyle incelenmiştir. Kaynak kişinin anlatıları, anlatıcı-dinleyici/derlemeci özelinde oluşmuş doğal iletişim bağlamında bilgi, tecrübe ve duygu ekseninde yaşam paylaşımı şeklinde gerçekleşmiş; anlatıların tamamı tek bir metin şeklinde değerlendirilip K1 Anlatı Metni olarak isimlendirilmiştir. K1 Anlatı Metni'nin sözlü kültür bağlamında incelenmesi olan bu çalışma, çalışmanın konusu, amacı, yöntemi ve önemine dair açıklamaların yer aldığı giriş ve sonuç kısmlarının dışında üç bölümden oluşmuştur. Bu bölümlerde, bağlam merkezli yaklaşımla anlatılar kişisel boyut, sosyal boyut ve söz boyutu şeklinde tahlil edilmiştir. Birinci bölümde, çalışmanın bakış açısını oluşturan yöntem ve tekniklerle birlikte K1 Anlatı Metni sözlü kültür anlatısı olarak tanımlanmıştır. İkinci bölümde, anlatıcı ve dinleyici özellikleri ile icra bağlamları incelenmiş ve bunların anlatıların oluşumuna etkileri değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde, K1 Anlatı Metni içerik, anlam, yapı ve işlev açısından tahlil edilmiştir. K1 Anlatı Metni'nin deşifre edilmiş metni ile çalışma konusuyla ilişkili sahadan elde edilen fotoğraflar ise çalışmanın sonuna eklenmiştir.

In this study, the narrations of a female narrator coded as K1, within the framework of the events that took place around her and her family in her youth were discussed. All of the narratives K1 performed were evaluated as the expression of her personal memory as it has been shaped by her life-long knowledge, experience, feelings and thoughts within a general framework of age and gender characteristics. These narratives have been studied as a reflection of the common cultural memory and examined in terms of content, function, meaning and structure. The narratives of the source person took place in the form of life sharing on the axis of knowledge, experience and emotion in the context of natural communication that was formed specifically for the narrator-listener/compiler; all of the narratives were evaluated as a single text and named as K1 Narrative Text. This study consists of three chapters. In these chapters, the narratives were analyzed in the form of personal dimension, social dimension and word (narrative) dimension with a context-centered aproach. In the first chapter, K1 Narrative Text was defined as an oral culture narrative. In the second chapter, the characteristics of narrator and listener and performance contexts were examined and their effects on the formation of narratives were evaluated. In the third chapter, K1 Narrative Text was analyzed in terms of content, meaning, structure and function.