Tedarik zinciri yönetiminin kaotik yapısı ve kontrolü : bozulabilir ürünler için bir model önerisi

Abstract

Tedarik zinciri hammadde tedariğinden, üretime, dağıtımdan, son kullanıcıya ürün teslimine ve hatta satıĢ sonrası hizmetlere kadar süreç içerisindeki her bir elemanın birbirine bağlandığı bir ağlar bütünüdür. Tedarik zinciri dinamik ve yaĢayan bir sistem olduğundan zamana bağlı değiĢen birçok faktörün etkisi altındadır ve bu durum da daha dikkatli yönetilmesini gerekli kılmaktadır. Zinciri oluĢturan elemanlar arasında bir uyum ve bir iĢbirliği vardır. Zinciri etkileyen, makine hazırlık süreleri, çalıĢan operatörlerin iĢ yapma becerileri, ani servis dıĢı kalmaları, müĢteri talebi gibi birçok faktördeki öngörülemezlik sistemde ani dalgalanmalara ve bir kelebek etkisiyle büyük zararlara sebep olabilmektedir. Bu bozucu etkiler ile olusan sistemdeki karmaĢıklık; kestirilemeyen, baĢlangıç koĢullarına hassas bağımlılık gösteren kaotik davranıĢlar ile kendini göstermekte ve kaos kuramı ile açıklanabilmektedir.

Bu çalıĢmada ele alınan problem, bir Tedarik Zincirinde, sistemi olumsuz etkileyebilecek veya sistemin çökmesine neden olabilecek etkenlerin varlığını ortaya koymak ve sistemin kaotik yapısını incelemek olarak alınmaktadır. Amaç ise bir tedarik zincirinde, sistemi olumsuz etkileyebilecek veya sistemin çökmesine neden olabilecek değiĢkenleri belirleyerek dinamik davranıĢlarını incelemek ve bir kontrol tekniği yardımıyla sistemin kaotik durumdan kararlı duruma geçmesini sağlamak Ģeklinde ifade edilebilir.