Türkiye ve İran'ın Suriye ve Irak politikası : neoklasik realizm çerçevesinde bir analiz = Turkey and Iran’s policy towards Syria and Iraq : a neoclassical realist analysis

Abstract

Türkiye ve İran, 2011’den beri süregelen ve bölgesel, hatta küresel sonuçları olan Suriye ve Irak savaşlarında, önemli aktörlerin başında gelmektedirler. Bu çalışma, Türkiye ve İran’ın bu zaman diliminde Suriye ve Irak krizlerine yönelik politikalarını, Neoklasik Realizm (NKR) kuramı bağlamında kronolojik bir şekilde analiz etmektedir. Dolayısıyla bu tez, her iki aktörün izlediği stratejilerin okunmasında önemli bir adımdır. Neoklasik realizmin temel varsayımı, uluslararası sistemin, iç politika üzerinden dış politika çıktılarını etkilemesidir. Bu anlamda bu tezin ileri sürdüğü varsayıma göre, sistemik uyaranlarla paralel olarak iç politika dinamikleri, her iki devletin dış politika davranışlarını ciddi bir şekilde etkilemektedir. Bu sebeple uluslararası denklemlerin yanı sıra, iç faktörlerin incelenmesi kaçınılmazdır. Türkiye ve İran’ın iç politikasındaki bu krizlere yönelik politikasını etkileyen ana unsurların ne olduğu ve bu faktörlerin politikaya dönüşme şekli tezin asıl sorunsalıdır. Bu nedenle, çalışmanın genel sonucuna göre, iki ülke liderlerinin dünya hakkındaki tamamen farklı olan algıları, diğer yerel faktörlerle birlikte, dış politika sonuçlarını da derinden etkilemiştir. Ayrıca iki aktör, ortak ve ciddi tehditle karşılaştıkları zaman işbirliğine giderek birlikte tehdidi ortadan kaldırmaya, aksi takdirde rekabete yönelmektedirler.