ÖZET Anahtar Kelimeler : Kırmızı çamur, kırmızı çamurun çözünürlüğü, demir, alüminyum Kırmızı çamur, Bayer prosesi ile alumina üretimi sırasında oluşan bir atık maddedir. Üretime giren boksit cevherinin yaklaşık %35-40'ı kırmızı çamur olarak atığa geçmekte ve sonra atık depo yerine pompalanmaktadır. Kırmızı çamurdan yararlanmak için ekonomik bir yol henüz bulunamamıştır. Bu çalışmada, Etibank Seydişehir Alüminyum Tesisleri'nin endüstriyel atık maddesi olan kır mızı çamurun temel bileşenlerinin HCI çözeltileri içinde çözünürlüğü tayin edilmiştir. Elementlerin çözünürlükleri,element kazanımı ve kırmızı çamurun kullanımı açısından önem lidir. Elementlerin çözünürlükleri üzerine asit konsantrasyonu, temas süresi, çözündürme sıcaklığının etkisi araştırılmıştır. En yüksek çözünme konsantrasyonları %97 Fe2O3 ve %52,2 AI2O3 olarak bulunmuştur. Maksimum çözünme değerleri 6 M HC1 de 3 saat ve 373 K de elde edilmiştir. Aktivasyon enerjisi Fe2O3 için Ea=12,564 kj/mol AI2O3 için Ea=5,306 kj/mol olarak bulunmuştur.
Key words: Red mud, solubility of red mud, iron, aluminium Red mud is a waste material which is produced during alumina production by Bayer Process. Approximately 35-40% of the bauxite ore processed goes into waste storage/there is not yet an economic way to utilize the red mud. In this study,the solubilities of the major elements (Fe,Al) of red mud in the HC1 which is the industrial waste of Etibank Seydişehir Aluminium Plant was determined. The solubilities of elements are important point of view the recovery of elements and the uti lization of red mud. The effects of acid concentrtion,contact time,dissolved temperature on the solubilities of the elements were examined. The highest concentration of FfeChand ALO* are 97% and 52,2% respectively. The maximum concentration values were obtained in 6 M HC1, 3 hours and 373 K. The activation energies were found as 12,564 kj/mol for FeiCh and 5,306 kj/mol for ALOs.
