ÖZET Anahtar Kelimeler : Bilgi tabanlı çizelgeleme, complex sistemler Günümüzün modern işletmelerinde üretim planlama ve kontrol işlevinin önemi büyüktür. Üretim sistemlerinin karmaşıklığı, rekabet ortamında müşteri isteklerine zamanında ve tatmin edici cevap verilebilmesi için firmaların doğru ve hızlı bir üretim planlama ve kontrolü yapmasını gerektirmektedir. Her işletmenin üretim sistemi farklıdır. Günümüzdeki yazılımlar her şirketin üretimine uymamaktadır. Şirketin belirlediği öncelik kurallarına göre üretim sistemi dikkate alınarak, şirkete özgü bir üretim planlama ve çizelgeleme programı yazılması gerekmektedir. Bu tezde, kumaş imalatı yapan bir firmada, firmanın üretim sistemi gözönünde bulundurularak Visual Basic programlama dilinde bir üretim çizelgeleme programı yazılmıştır. Tezin birinci bölümünde üretim planlamaya giriş yapılmış, ikinci bölüm de ise planlama, çizelgeleme yaklaşımları, çizelgeleme yazılımlarına ve atölye tipi çizelgeleme problemlerine değinilmiştir. Üçüncü bölümde çizelgeleme sistemi oluşturulan firmanın üretim sistemi tanıtılmıştır Ayrıca bu bölümde, complex proses için önerilen çizelgeleme çözümünün tanımlaması da yapılmıştır. Dördüncü bölümde ise örnek bir simülasyon programı ve çalışması yapılarak sonuçları gösterilmiştir. Son bölüm ise tartışma ve öneriler bölümü olup çalışmanın şirkete sağladığı kazanç anlatılmıştır. IX
ABSTRACT : KNOWLEDGE BASED SCHEDULING FOR COMPLEX SYSTEMS Key words: Knowledge based scheduling, complex systems The essence of the production planning and control processing are becoming more and more important in nowadays contemporary management. The complexity of production systems, notwithstanding, to respond sufficient solutions in time of customers request in competitive area, companies are required to make accurate and rapid production planning and control. Each company has a different production system. Modern software are not suitable to deal with the complexity of company's production processes. Taking priority rules into account, that have been determined by company, a production planning and scheduling programme that it's specific of company is needed. In this thesis, a program for production scheduling of a company which is manufacturing fabrics, is generated in Visual Basic programming language In the first chapter of thesis, introduction to production planning is given. Planning, approaches for scheduling, scheduling software and problems of job-shop scheduling is discussed in the second chapter. In third chapter, manufacturing system of the company for which the scheduling system is generated is introduces. This chapter also includes the definitions of the proposed scheduling solution to complex process. In forth chapter, simulation program and the results has been discussed. The last chapter involves discussions and suggestions as well as explanation of what kind of benefits the proposed approach brings to the company.