Kokil ve Basınçlı döküm yöntemleriyle üretilen çinko-alüminyum alaşımlarının özelliklerinin incelenmesi

Abstract

vıı ÖZET Anahtar Kelimeler: Çinko- Alüminyum alaşımları, basınçlı döküm, çekme dayanımı, yorulma dayanımı, Basquin kanunu ZA alaşımları günümüzde bir çok alanda bazı Al alaşımları, dökme demir, pirinç ve bronz gibi diğer konvansiyonel döküm alaşımlarının yerini kullanılmaktadır. Bunun sebebi olarak ZA alaşımlarının iyi dökülebilirliğe, yüksek mukavemete ve iyi aşınma özelliklerine sahip olması ve mukavemet/ağırlık oranının yüksek olması gösterilebilir. Bu alaşımların üstün mekanik özelliklerinin yanında sundukları en önemli avantajları hemen hemen bilinen bütün döküm yöntemleri ile başarılı bir şekilde dökülebilmeleridir. Bu yöntemler içinde çok miktarda parça üretimi için tercih edilen basınçlı döküm yöntemidir. Bu çalışmada; kokil kalıba döküm ve basmçlı döküm yöntemleriyle üretilmiş olan ZA-8, ZA-12 ve ZA-27 alaşımlarının yüksek sıcaklıklarda çekme dayanımı, akma dayanımı, % uzama miktarı ve sertlik, metalografisi, yorulma dayanımı, yorulma ömrü gibi özellikleri incelenmiş ve birbirleriyle karşılaştınlmıştır. Elde edilen sonuçlardan; alaşımlardaki % Al oranının artışının ve basınçlı döküm yöntemi ile üretimin, ZA alaşımlarının mekanik özelliklerini arttırdığı görülmüştür. Ayrıca; sıcaklık artışının ZA alaşımlarının mekanik özelliklerini olumsuz yönde etkilediği ve yorulama dayanımlarının uygulanan gerilme arttıkça azaldığı tespit edilmiştir.

vm INVESTIGATION OF PROPERTIES OF ZINC-ALUMINIUM ALLOYS PRODUCED BY MOULD GRAVITY AND PRESSURE DIE CASTING METHODS SUMMARY Keywords: Zinc-Aluminium alloys, pressure die casting,tensile strength, fatigue strength, Basquin law Nowadays, ZA alloys are used in many areas/applications instead of many conventional alloys like some Al, brass, bronze, wrought iron alloys. It can be said that of the reasons, good castability, high strength, good wear resistance and high rate of strength/weight. In addition to high mechanical properties, it is good property to be able to cast with all well kown casting methods. One of these casting methods, die casting, is commonly used to produce so many castings. In this study; some mechanical properties, tensile strength, elongation % at elevated temperatures and fatigue strength, metalography, hardness of ZA alloys produced by gravity casting and die casting methods, were investigated and compared to each others. From the experimental results; it was shown that die casting process increased mechanical properties of ZA alloys. The mechanical properties of ZA alloys decreased with increasing test temperature. The fatigue life of these alloys decreased with increasing of the stress.