Enerji sistemlerinde geçici olayların korumaya etkisi

Abstract

Enerji iletim sistemlerinde kullanılan KGT'ler (kapasitif gerilim trafoları) enerjilendirildiklerinde nüvelerindeki endüktif etki ile trafoya bağlı kapasitif elemanlar seri rezonansa girebilmektedir. Bu olaya ferrorezonans olayı adı verilir. Bu olay sırasında aşırı akımlar oluşmaktadır. Bu durumun ölçüm sistemini etkilememesi amacıyla KGT'lerin içinde ferroresonans baskılama devreleri bulunmaktadır. Ferrorezonans filtre devreleri geçici olaylar sırasında KGT'lerin geriliminin etkin değerinin düşük okunmasına yol açar. Bu durum da mesafe koruma rölelerinin aşırı menzil görmelerine sebep olarak hatların gereksiz olarak açmasına neden olur. Bununla birlikte geçici durumlar akım trafolarının doymasına sebep olabilmektedir. Doymaya giden akım trafoları akım değerlerini doğru yansıtamazlar. Doğru ölçülemeyen akım değerleri aşırı akım röleleri ve diferansiyel rölelerin hatalı çalışmasına sebep olur.Çalışmamızda KGT ler ve akım trafolarının geçici durulmadan nasıl etkilendikleri incelendi. EMTP programı yardımıyla çeşitli KGT modeli oluşturularak hatalı çalışma durumları incelendi. Bununla birlikte Kuzeybatı Anadolu İletim sistemindeki mesafe koruma rölelerinin hatalı çalışma durumu EMTP programı yardımıyla modellenerek incelendi. Rölelerin hatalı çalışma sorunun çözümü için çeşitli öneriler geliştirildi.

When CCVT?s( Coupling Capacitor Voltage Transformers) are energized, Voltage may increase extremly. It is called ferroresonans effect which has nonlinear character. For preventing voltage increasing, ferroresonans fitler is used. However, ferroresonans filter circuits cause voltage reducing when transient occurs on power system. So this affects distance protection relays. They made overreach. Although there is no fault , relay produce trip signal. In addition that; Transients forced current transformers to saturate. So current is mismeasured. In these circumstances, Over-current relays and differential relays may mis-operate. In this study, we try to show how CCVT?s behave on transient case. A CCVT model with active and passive ferroresonance suppression circuits is prepared on EMTP. In addition that; A part of North West Anatolian power transmission system is modeled on EMTP. And different bus voltages are measuared by CCVT?s modeled before.