ÖZET Anahtar kelimeler: talaş, adsorpsiyon, asit boya, bazik boya, reaktif boya, tekstil atık suyu, izoterm. Bu çalışmada Asit San N7GL, Asit Kırmızı N2RBL, Bazik Kırmızı 2L, Bazik Mavi 41, Reaktif mavi RR, Reaktif Kırmızı BB boyar maddelerinin talaş ile adsorpsiyonu; tanecik boyutu, pH, karıştırma süresi, karıştırma hızı, ilk konsantrasyon, adsorban kütlesi ve sıcaklık parametreleri incelenmiştir. Böylece, boyaların maksimum adsorpsiyonları için optimum şartlar tespit edilmiştir. Langmuir ve Freundlich izotermleri için adsorpsiyon parametreleri belirlenip tartışılmıştır. Çalışma sonunda, adsorpsiyon kütlesi ve sıcaklığın adsorpsiyon üzerinde fazla etkisinin bulunmadığı saptanmıştır. Tanecik boyutunun adsorpsiyona etkisi incelendiğinde en yüksek adsorpsiyon kapasitesini, AS-N7 ve BK-2L için 100-150 [im, AK-N2, BM 41 ve RM RR için 90-100 pim, RK BB için -90 um boyutundaki talaş tanecikleri göstermektedir. pH m adsorpsiyona etkisi incelendiğinde; AS-N7 için pH 3,9; AK-N2 için pH 4,3; BK-2L için pH 10,0; BM 41 için pH 10,1; RK BB için pH 12,0 ve RM RR için pH 12,0'de adsorpsiyon kapasitesinin iyi olduğu sonucuna varılmıştır. İlk konsantrasyon artışıyla, adsorban kütlesinin sabit tutulmasına rağmen adsorplanan boya miktarında lineer bir artış gözlenmiştir. Kullanılan boyar maddelerin adsorpsiyon sırasında 90,120 ve 150. dakikalarda dengeye geldiği ve renk giderimini sağladığı görülmüştür. İzoterm sabitleri incelendiğinde, adsorpsiyon prosesinin Langmuir ve Freundlich izotermlerine uyduğu, ancak Freundlich izotermine daha iyi uyduğu görülmüştür. Sonuç olarak uygun işlemler gerçekleştirildikten sonra, talaşın asit, bazik ve reaktif boyaların giderilmesinde adsorban olarak kullanılabileceği gözlenmiştir. XVIII
THE ADSORPTION OF DYES ONTO SAWDUST SUMMARY Key words: Sawdust, adsorption, acid dye, bazic dye, reactive dye, textile wastewater, isotherm. In this study, the adsorption of acid dyes, Acid Yellow-N7GL and Acid Red-N2RBL, bazic dyes, Bazic Red-2L and Bazic Blue 41, reactive dyes, Reactive Blue RR and Reactive Red BB, onto sawduts were investigated by changing the parameters which include particle size, pH, agitation time and rate, initial concentration, adsorbent mass and temparatüre. So, the optimum conditions for maximum dye adsorption were determined. The adsorption parameters for Langmuir and Freundlich isotherm models were found and discussed. At the end of the study, it was found hat adsorbent mass and temperature have not very much effect on adsorption. When the effect of particle size on the adsorption was examined, that the particle sizes have the highest adsorption capasity were found to be 100-150jxm, 90-100[xm and -90}xm for AY-N7 and BR-2L; AR-N2, BB 41 and RB-RR, RR-BB, respectiveley. When the effect of pH on the adsorption was studied, it was concluded that the adsorption capasitiyes are well at pH 3,9 for AY-N7, at pH 4,3 for AR-N2, at pH 10 for BR-2L, at pH 10,1 for BB-41, at pH 12,0 for RR-BB and at pH 12,0 for RB-RR It was observed that although adsorbent mass was constant, the amount of adsorbed dye increased linearly, while initial dye concentration increased. The adsorbed amounts of dyes increased with increase in time and reached the equilibrium at the various time such as 90, 120 and 150 mins. It was also seen that sawdust was provided enough color removal. When the isotherm constants were examined, it was seen that adsorption proceses fit both Langmuir and Freundlich isotherm models. As a result, after the suitable processes, it was observed that sawdust can be used to remove acid, bazic and reactive dyes as an adsorbent. XIX
