Sakarya Nehrinin taşmış olduğu katı madde debisinin trend analizi yöntemiyle tahmini

Abstract

Bu tezde, Sakarya Nehrinin taşımış olduğu sediment miktarlarına trend analizi testleri uygulanarak değerlendirilmekte ve bunlar içerisinden, daha önce bu konuda yapılmış olan bilimsel çalışmalarda daha güçlü oldukları tespit edilmiş olan; parametrik olmayan Mann - Kendall testi, Spearman'ın Rho testi ve Sen'in T testi olmak üzere üç değişik test uygulanmakta ve trend başlangıç yılını tespit etmek için ise, Mann - Kendall Mertebe Korelâsyon testi kullanılmaktadır.Yapılan çalışmada, azalan yönde trendler gözlenmiştir. Azalan yönde gözlenen bu trendlerin nedenlerinin tespit edilebilmesi için genelde iklim özellikleri, özelde ise Sakarya Nehri üzerindeki barajların etkileri incelenmiştir. İklimsel olarak, su kaynaklarının küresel ısınmadan etkilenebileceği düşüncesiyle gelecek 50 yıl içinde dünyanın bazı bölgelerindeki su kaynaklarının yetersiz kalabileceği tahin edilmektedir. Bu etkilenme neticesinde; Türkiye'de kişi başına düşecek su miktarındaki azalış oranının da yaklaşık %40 civarlarında, olabileceği tahmin edilmektedir. Türkiye'nin yarı kurak bir iklim kuşağında yer alması nedeniyle, iklim değişikliğinden giderek daha fazla etkilenebileceği kolayca anlaşılabilmektedir.Barajların etkisi olarak, Sakarya Nehri üzerinde yer alan barajlardan; Gökçekaya, Sarıyar ve Yenice barajlarının su toplama yılları ile trend başlangıç yılları arasında bir paralellik gözlenmiş ve azalan trende önemli bir etkisi olabileceği sonucuna varılmıştır. Tezin sonunda ise bu konuda bazı çözüm ve öneriler sunulmaktadır.

In this thesis, some trend analysis methods have been applied for estimating of the sediment discharge in Sakarya River by using Mann - Kendall, Spearman Rho and Sen - T tests. The end of the thesis, in order to achieve the beginning of trend, Mann-Kendall test which is chosen the best one for this study is used.When these tests were applied to the water and sediment discharges of the river, it is observed some negative trends in the river. In order to find out the reason of these negative trends, it has been investigated the effects of the dams established on the river. On the other hand it is thought that the climate change will be effective on the water resources in the future (in the next 50 years). Because of these effects it is estimated that the amount of water will be decrease about %40 per capita in the future.In this thesis, it is observed that a parallel situation between the beginning of trend years for the Gokcekaya, Sarıyar and Yenice Dams, constructed on the Sakarya River. It is thought that this situation may be effective of the negative trends for the river. The end of the thesis some solutions and proposals have been presented.