Anahtar kelimeler: Bakır, Mekanik Aktivasyon, Liç, XRD, Sülfürik Asit LiçiBu çalışmada Rize ilinin Çayeli bölgesi kompleks bakır cevherlerinden bakır kazanımına mekanik aktivasyonun etkisi incelenmiştir.Zenginleştirilmiş bakır cevheri, farklı süreler ve farklı katı/bilye oranlarında 600 d/dk mekanik aktivasyon işlemine tabi tutulduktan sonra kristal yapılarındaki bozulmalar XRD ile analiz edilip optimum mekanik aktivasyon şartları belirlenmiştir. Daha sonra, optimum şartlarda mekanik aktivasyon işlemi uygulanan numuneler, farklı şartlarda H2SO4 + Hava ve H2SO4 + H2O2 çözeltilerinde liç işlemine tabi tutulmuştur. Çözeltiye geçen bakır, analiz edilerek değişik liç koşullarında verim hesaplanmıştır.Çalışmalar sonucunda optimum şartlarda yapılan mekanik aktivasyonun liç verimini önemli ölçüde artırdığı görülmüştür. Çözelti konsantrasyonu, hava debisi, sıcaklık, liç süresi, katı/sıvı oranı ve çözeltideki % H2O2 miktarı gibi parametreler değiştirilerek yapılan liç işlemi sonucunda liç verimindeki değişmeler incelenmiştir.
Key words: Copper, Mechanical Activation, Leach, XRD, Sulfuric Acid LeachIn this work, it was examined the effect of mechanical activation on copper recovery from copper ores in Çayeli area in Rize.Enriched copper ore was processed with mechanical activation within different span and sample/ball mass ratios in 600 rpm spin speed and then, it was analyzed the deformation of the crystal structure of copper ore using XRD. So, it was determined the optimum mechanical activation conditions. Afterwards, the samples that were processed with mechanical activation in optimum conditions were processed to leach process in H2SO4 + air and H2SO4 + H2O2 solutions in different conditions. The soluble copper in the solution was analyzed and the efficiency was determined in different leach conditions.Consequently, it was shown that mechanical activation that was done in the optimum conditions increases significantly the leach efficiency. The variation of leach efficiency was examined with the leach processes that were done by changing parameters such as the solution concentration, air flow, temperature, leach time, solid/liquid ratio and the amount of H2O2 % in the solution.
