Osmaniye Fenk Yaylası krom yataklarının mikrogrative yöntemiyle araştırılması

Abstract

Son yıllarda teknolojik gelişmelerin sonucu olarak mikrogravite ölçümleri sığ araştırmalarda önem kazanmıştır. Jeofizik yöntemlerden biri olan mikrogravite son yıllarda geoteknik, arkeo jeofizik, eski maden ocaklarındaki boşluk araştırmaları ve çevresel sorunların çözümünde sıklıkla kullanılmaktadır. Mikrogravite ölçümleri, ölçü aletinin konumuna duyarlı ölçümlerdir. Bu nedenle sığ maden araştırmalarında başarılı bir şekilde kullanılabilir ve özellikle maden mostrası başarılı bir şekilde izlenebilir. Bu çalışmada da mikrogravite ölçümleri ile bir krom sahası araştırması yapılmıştır. İnceleme alanı Türkiye'de Osmaniye ili Fenk yaylasında bulunmaktadır. Mevcut krom yatakları harzburgitlerdeki içyapı düzenine uygun olarak KB-GD doğrultulu faylarda 35°-40° ile doğuya eğimlidirler. Kromit mostraları belirgin devamlılık göstererek, cevher zonları oluşturmaktadır. Mostralarda kromitler mercek şekilli olup faylarla aynı doğrultuda, incelme ve genişlemeler (sıkma ve açma) yaparak bir zon boyunca devamlılık gösterirler. Cevher zonu boyunca 3-5 cm kalınlığında bir kromit bandının 1-2 m veya daha fazla belli belirsiz izlendikten sonra anîden kalınlaştığı, birkaç metre kalınlığa erişip merceği oluşturduktan sonra tekrar inceldiği ve diğer merceğe kadar ince kromit bandının izlenebildiği durumlar gerek yerüstünde ve gerekse yeraltında çok yaygındır. İnceleme alanında yüzeyde bulunan mostralar tükenmiş derinlerde kromun nasıl bulunduğunu anlayabilmek için bu çalışma planlanmıştır. Mikrogravite ölçümleri için Scintrex CG-5 ölçü aleti kullanılmıştır. İnceleme alanı 7 adet bölgeye ayrılmış ve bu bölgelerde ölçüm aralıkları 3x3 m olan toplam 2438 adet Mikrogravite verisi alınmıştır. Bu verilere uygun gravite düzeltmeleri yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar haritalanmıştır. Haritalardan uygun kesitler alınarak maden sahası yorumlanmıştır. Buna göre, 8,5-10 mgal anomali genliğine ulaşılan yerlerde yapılan sondaj çalışmalarında düşük tenörlü (% 15-20) krom madeni görülmüştür. Anomali genliği 2-5 mgal olan yerlerde yapılan sondajlarda krom bulunamamış anomalinin dünit veya harzburjit kaynaklı olduğu anlaşılmıştır. Yine bu çalışmada Mikrogravite ölçümleri ile fay tespitlerinin başarılı bir şekilde yapılabildiği görülmüştür.

Microgravity measurements have gained importance in the shallow investigations as a result of technological developments in recent years. Microgravity is often used in archeogeophysics, environmental problems and void detection in old mines. Microgravity measurements are very sensibly at the measurement point. For this reason this method can be used successfully in the shallow mineral exploration and mineral outcrops can be observed successfully. In this study a chrome field researched by microgravity measurements. The study area is located at the Fenk plateau in Osmaniye, Turkey. The existing chrome deposits, which show conformity with the internal structural order of harzburgites, strikes NW – SE and the faults are dipping to east with 35 - 40 degrees. Chromite outcrops show apparent continuity and form ore deposits. The chromites are lens shaped and show continuity along the zone with the compressional and extensional forces that are parallel to the strike of the faults. Over the ore zone, a band chromite which has a thickness of 3-5 cm, can be tracked for 1-2 m or more, than suddenly it becomes an ore lens with a thickness of a few meters, and after that it shrinks and after a few meters it becomes an ore lens again. This situation occurs frequently on over ground and underground. This study is planned to understand the presence of the chromites under the surface, depending on the absence of the chromite outcrops above the surface. Scintrex CG-5 device is used for microgravity measurements. The study area is divided to 7 regions and 2438 points are measured in the whole area. The distance between measurement points is 3 meters in x and y directions. The measured data has corrected and have been mapped. Mine site is interpreted according to cross sections. According to drilling results, low-grade (15-20%) chrome is found where the amplitudes are from 8.5 to 10 mgal at the anomaly. Also, other drillings are done where the amplitude is from 2 to 5 at the anomalies. But chrome is not found at these drilling points. Afterwards it is understood that the source of the anomaly at these points are because of the harzburgites and dunites.