Sapanca Havzası yan dereleri ve Sapanca Gölün’ndeki fosfor yüklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Sapanca Gölü havzasında 2012-2014 yılları arasında su kalitesini belirlemek üzere yan derelerde ve göl üzerinde belirlenen istasyonlarda, gölün geleceği için önemli görülen bazı su kalite parametrelerine ait ölçümler yapılmıştır. Ölçüm yapılan derelerdeki su kalitesi, genel şartlar ve oksijenlendirme parametrelerine göre genel olarak I. ve II. sınıf olarak belirlenirken, nutrient parametrelerine göre III. ve IV. sınıf olarak belirlenmiştir. Gölde yapılan ölçümlerde, genel şartlar bakımından su kalitesi her noktada I. sınıf olarak tayin edilmiştir. Oksijenlendirme parametreleri bakımından B, C, D noktalarındaki su kalitesi I. sınıf olup A, E ve F noktalarında ise II. sınıf olarak belirlenmiştir. Göl içindeki tüm ölçüm noktalarda nutrient parametreleri bakımından su kalitesi II. sınıf olarak tespit edilmiştir. Gölden ve yan derelerden elde edilen ölçüm sonuçları kullanılarak Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği'ne ve Carlson Trofik Durum İndeksi'ne göre trofik durum tespit edilmiştir. Sapanca Gölü'ndeki trofik durumun her iki indekste de genel olarak toplam fosfor parametresine göre ötrofik, görünürlük parametresine göre oligotrofik, klorofil-a parametresine göre mezotrofik, YSKYY'de yer alan toplam azot parametresine göre de mezotrofik olduğu gözlenmiştir. Gölü besleyen derelerdeki besi maddesi yükü hesabı yapılarak, Vollenweider yaklaşımıyla besi yüklemesi incelenmiş ve göldeki trofik durumun toplam fosfor ve toplam azot parametrelerine göre ötrofik olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, Sapanca Gölü'nü besleyen yan derelerdeki kirletici konsantrasyonları belirlenmiş, yan derler ve Sapanca Gölü su kalitesinin iyileştirilmesi için çözüm önerileri sunulmuştur.

In this study, important water quality parameters for the future of the lake were analyzed on measurement stations selected on tributaries and Lake Sapanca Basin between 2012 and 2014. The water quality of all streams were determined as class I and class II for general conditions and oxygenating parameters, however, the water quality for nutrient parameters were class III and class IV. The water quality of the lake was determined as class I for general conditions on whole measurement stations, class I on B, C, D stations and class II on A, E, F stations for oxygenating parameters. The water quality for the nutrient parameters were determined as calss II on every measurement points. According to obtained results, trophic level for lake has been identified based on Surface Water Quality Management Directive and Carlson's Trophic Status Index. Trophic level for Lake Sapanca was determined as eutrophic for total phosphorus, oligotrophic for secchi disc and mesotrophic for chlorophyll-a based on both of indexes; and as mesotrophic for total nitrogen based on SWQM. The nutrient loads have been calculated and the trophic status of the lake has been examined by Vollenweider approach and determined as eutrophic for total phosphorus and total nitrogen parameters. Furthermore, the pollutant concentrations on tributaries of Lake Sapanca were determined and the proposed solutions were presented to improve the water quality in Lake Sapanca Basin.