Anahtar kelimeler: Geri kazanım, kompost, teknikler, atık, içerik, plastik Dünya nüfusunun gün geçtikçe artışı, şehirleşmenin hızlanması, teknolojinin ve endüstrileşmenin gelişmesi kaynaklı yoğun üretim ve tüketim çağı başlamıştır. Hız kesmeden artan üretim talepleri hammadde tüketiminin aşırılaşması ve tüketim sonucu ortaya çıkan atıkların her gün daha da büyük sorunlar haline dönüşmesi ciddi çevre sorunlarına neden olmaktadır. Bu çalışmada son zamanların en büyük çevre kirliliği kaynağı olan katı atıkların bertaraf sorunlarına çözüm olarak oluşturulmuş geri kazanım sistemleri içerisinde en hızlı ve en aktif sistem olan kompostlaştırma ele alınmıştır. Kompostlaştırma ile geri kazanım hem çevresel sorunları çözmekte en kolay erişilebilir bir uygulama hem de diğer yöntemlere göre ekonomik getirisi çok yüksek bir yöntemdir. Çalışmada günden güne artan teknolojik ilerlemeler ile öne çıkmaya ve pratikte de uygulamaları yaygınlaşmaya başlamış olan üç ayrı kompostlaştırma yöntemi incelenmiş ve kıyaslanmıştır. Biyoreaktör, Windrow ve kapalı statik yığında (Tünel) kompostlaştırma yöntemleri değerlendirilerek bu yöntemlerle işletilen tesislerde hammadde, verimlililik ve sürdürülebilirlik konuları irdelenmiştir. Dünyamızda son on yılda üretimi, kullanımı ve buna bağlı olarak çevredeki atıkları katlanarak artmakta olan ve parçalanması için yüzyıllar gereken plastik atıkların, kompostlarda bulunma ihtimali dikkate alınarak bazı analizler yapılmış ve yaklaşımlarda bulunulmuştur. Plastik parçacıklarının (nano, mikro ve mezo boyutta) kompost hammaddesi ve olgun kompostta bulunması durumunda çevrede oluşturabileceği riskler sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmiştir.
Keywords: Recycling, compost, techniques, waste, content, plastic The intensified production and consumption era started with the increasing population of the world, accelerating urbanization, and the development of technology and industrialization. Increasing production demands, the excessive increase in raw material consumption and the wastes resulting from consumption becoming a bigger problem cause serious environmental issues. In this study, composting, which is the fastest and most active system of Recycling Systems, is considered as the solution to the problem of disposal of solid wastes, which is the biggest source of environmental pollution recently. Recycling by composting is an easily accessible application to solve environmental problems and is a highly economical method compared to other methods. This study examined and compared three composting methods which have started to stand out with advancing technological developments and become popular in practice. Bioreactor, Windrow and closed static mass (Tunnel) composting methods were investigated, and subjects of raw material, productivity and sustainability at facilities using these methods were addressed. Certain analyses were made and approaches were evaluated based on the possible presence of plastic wastes, which have been increasing in the environment due to production and usage in the last decade and take centuries to degrade, in composts. Risks that may be posed on environment by plastic particles (in nano, micro and meso sizes) in case of being in the compost raw material and mature compost were evaluated in terms of sustainability.
