Adapazarında dayanma yapılarının deprem güvenliğine Türkiye deprem tehlike haritasının getirmiş olduğu etkiler

Abstract

Anahtar Kelimeler: TBDY, DBYBHY, dayanma duvarları, yanal toprak basınçları, deprem, güvenlik Dayanma yapıları basit anlamda zeminden gelen itkileri karşılamak için yapılmış yapılardır. Dayanma yapıları değişik amaçlar için yapılmaktadır. Bu amaçlar genelde zemini doğal şev açısından daha dik konumda tutabilmek, kayma ihtimali olan zeminlerde göçmelerin önlenmesi, derin kazılarda oluşan şevlerin tutulması, kıyıların erozyondan ve taşkınlardan korunması şeklindedir. Dayanma yapıları zeminden gelen toprak basınçları yanında deprem sırasında oluşan dinamik etkileri de karşılamak durumundadır. Aktif deprem kuşağında yer alan ülkemizde çeşitli büyüklükte depremler meydana gelmektedir. Bu bölgelerde yapılacak olan dayanma yapılarına statik toprak basınçlarının yanı sıra dinamik toprak basınçlarının etkisi ve önemi büyüktür. Dayanma yapılarının tasarımında deprem güvenliği önemli bir parametredir. Yeni hazırlanan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasında yapılara etki eden deprem ivmeleri üzerinde önemli değişiklikler olmuştur. Yeni Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY) ile değişen ivme değerleri dayanma yapılarına gelen dinamik yükleri arttırmıştır. Artan dinamik yükler mevcut dayanma yapılarının devrilmeye ve kaymaya karşı güvenliklerini sorgulanır hale getirmektedir. Bu çalışmada Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY) (2018) ile dayanma yapılarının projelendirilmesinde yanal toprak basınçları ve güvenlik kapsamında yapmış olduğu değişiklikler, Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik (DBYBHY) (2007) ile karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Seçilen duvar yüksekliklerinde yapılacak olan dayanma duvarlarında, duvar arkası zemin yüzeyinin yataya göre eğim açısı (β), zeminin tasarım kayma direnci açısı (φ) gibi zemin parametreleri değiştirilerek analizleri yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda yanal toprak basınçlarındaki değişimler karşılaştırılmış ve güvenliğe olan etkileri araştırılmıştır.

Keywords: TBDY, DBYBHY, retaining walls, lateral earth pressures, earthquake, safety The retaining structures are simple structures made to meet the thrusts from the ground. These structures are made for different purposes. These objectives are generally to keep the ground in a more upright position in terms of the natural slope, to prevent slide on the possibility of slip, to keep slopes formed in deep excavations and to protect coasts from erosion and floods. In addition to the earth pressures coming from the ground, the retaining structures must also meet the dynamic forces during the earthquake. Various magnitudes of earthquakes occur in our country which is located in the active earthquake zone. In static earth pressure, the effects of dynamic earth pressures on the retaining structures to be constructed in these regions are of great importance. Earthquake safety is an important parameter in the design of the retaining structures. There are significant changes for earthquake acceleration affecting the structure in the new Turkey Earthquake Zone Map. The variable acceleration values changed by Turkish Building Earthquake Code (2018) have increased the dynamic. Due to the increased dynamic loads, the safety of current retaining structures against toppling and sliding is questioned. In this study the changes formed by the innovations coming with Turkish Building Earthquake Code (2018) in the design of retaining structures lateral earth pressure and security context, the regulation on building in seismic zones (DBYBHY) (2007) were analyzed, comparatively. In the retaining walls to be constructed at selected heights, the ground angle of the backfill was analyzed by changing the ground parameters such as the tilt angle (β) and the design slip resistance angle of the floor (φ). As a result of these analyses, the changes in lateral earth pressures were compared and their effects on safety were investigated.