Hastanelerin etkinliklerinin dengeli performans karnesi tabanlı bulanık veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi

Abstract

Anahtar kelimeler: Bulanık veri zarflama analizi, dengeli performans kartı, hastane etkinliği Günümüz koşullarında işletmeler genellikle birden fazla stratejik iş birimine sahiptir. Bu stratejik iş birimlerine ait üretim, pazarlama, finansman fonksiyonları ise giderek karmaşıklaşmaktadır. İşletmelerin marka değeri, insan kaynaklarına bakışı, gelişen müşteri beklentileri, entelektüel sermayenin değişim ve gelişimi sonucunda, finansal değerlendirmeler işletmelerin gerçek değerler ve performanslarını göstermekte yetersiz kalmaktadır. Bu nedenlerle, çok boyutlu performans değerleme tekniklerine yönelik bir ihtiyaç ortaya çıkmaktadır. Dengeli performans kartı yöntemi, işletmelerin finansal değerlerinin yanı sıra müşteri odaklılığı, müşteri memnuniyeti, hasta ve hissedarlar beklentileri kapsamında işletme faaliyetlerinin iyileştirilmesi amaçlamaktadır. Değişime ayak sağlayabilmek için işletmeler sistem, işletme içi yöntemler ve işgücü çerçevesi dikkate alınarak finansal olmayan öğrenme ve gelişme gibi değerleri esas almaktadır. Bu çalışmada birden çok girdi kullanılarak birden çok çıktının üretildiği durumlar için, işletmelerin göreli etkinliklerini ölçümünü hedefleyen Veri Zarflama Analizi ile Trabzon ilinde bulunan 22 kamu ve özel hastanenin etkinlikleri ölçülmüştür. Etkinliklerin ölçülmesinde klasik Veri Zarflama Analizi için girdi yönelimli BCC modeli kullanılmıştır. Hesaplamalar sonucunda tüm hastaneler etkin çıkmış ve bu yöntemin hastanelerin etkinliğinin ölçülmesinde yetersiz olduğu değerlendirilmiştir. Bulanık Veri Zarflama Analizi modellerinden Kao-Liu ve etkinliklerin sıralanması için de Chen-Klein metodu kullanılmıştır. Bu çalışmada dengeli performans kartı yönteminin yöneticilere rehberlik etmesi amacıyla kullanılmıştır. Değerlendirmeler ağırlıkların ortalama değeri üzerinden yapıldığında hastanelerin öğrenme ve gelişme boyutunu kısmen etkin olarak kullandığı tespit edilmiştir. Fakat içsel işletme ve süreç, müşteri ve finans boyutlarını etkin kullanamadıkları ortaya çıkmıştır. Dengeli performans kartı yönteminin gelişme prensibi gereği hastanelerin öncelikli öğrenme ve gelişme, içsel işletme ve süreç boyutlarında iyileştirme yapmaları gerekmektedir. Sonrasında ise hasta memnuniyetini artırmaları gerekmektedir. Bu süreçlerin gelişimi finansal boyutun etkinliğini arttıracaktır.

Keywords: Fuzzy data development analysis, balanced scorecard, hospital efficiency In nowadays conditionals business have a lot of strategic work units. For these strategic units production, marketing, financial functions are getting more complicated. The financial standards used for showing the value and performance of business in the past has come up short after changing and developing customers, intellectual capital, brand value, human resources. For these reasons, business has required multidimensional performance evaluating technics. Balanced scorecard method measures customer satisfaction, customer oriented, developing and idealise the functions for customer's and shareholder's expectations for prudential, bases on nonfinancial values as human, system, method used in business to resilience changings and financial values as well. In this study, we used data envelopment analysis (DEA) which uses multiple input to provide multiple output and aims to measure relative efficiency even the inputs and outputs have different measuring units with one of business performance management methods balanced scorecard to examined 22 special and public hospitals' business performance management. We used input oriented DEA model to examine the efficiency scores of hospitals. When all of hospitals is performed efficiency, we determined the method is insufficient. So that, we used one of the FDEA model Kao-Liu, and to range the efficiency scores we used Chen-Klein method. In this study balanced scorecard is used as a guide for managers. When we are determined the results of FDEA model, innovation and learning perspective is evaluated partly efficient but, internal business, customer and financial perspectives are not used efficient. The hospital should improve first internal business perspective, than the customer perspective should be improved. When this perspectives are improved, the financial perspective will be improved as well