Akarçay ve Sakarya havzalarında bulunan göllerin fitoplankton komunite yapısının çevresel değişkenler ile karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışmada Akarçay ve Sakarya Havzası'nda yer alan toplamda 33 gölde, fitoplankton gruplarının tür çeşitliliği ve yoğunluklarının dağılımını belirlemek ve temel fiziksel ve kimyasal parametreler ile ilişkilendirmek için Mayıs 2018 tarihinde arazi çalışması gerçekleştirilmiştir. Göllerdeki su sıcaklığı, elektriksel iletkenlik, pH ve çözünmüş oksijen konsantrasyonu Hach Lange su kalitesi ölçüm cihazı kullanılarak, suyun ışık geçirgenliği, Secchi diski kullanılarak arazi süresince ölçülmüştür. Toplam fosfor, toplam azot ve klorofil-a alınan su örneklerinin laboratuvarda analiz edilmesi ile belirlenmiştir. Su örneklerine sedimentasyon yöntemi uygulanmış, fitoplanktonun teşhisi ve sayımı Olympus marka inverted mikroskopta Utermöhl sedimentasyon çemberi kullanılarak yapılmıştır. Fitoplanktonun biyohacmi, hücresel hacim verileri kullanılarak hesaplanmıştır. Fitoplankton türleri fonksiyonel gruplara ayrılarak değerlendirilmiştir. Fitoplanktonun ve çevresel değişkenlerin değerlendirilerek göllerin arasındaki benzerlik ve farkılılıkların belirlenmesinde Kümeleme Analizi ve Kanonik Uyum Analizi kullanılmıştır. Bacillariophyta, Charophyta, Chlorophyta, Cryptophyta, Cyanobacteria, Euglenozoa, Miozoa ve Ochrophyta divizyolarına ait olmak üzere Sakarya Havzası Gölleri fitoplanktonunda 283, Akarçay Havzası Gölleri fitoplanktonunda 132 takson teşhis edilmiştir. Sakarya ve Akarçay Havzası Gölleri fitoplanktonunda Chlorophyta divizyosunun diğer gruplara göre genellikle baskın olarak öne çıktığı görülmektedir. Kodon-B, Kodon-C, Kodon-D, Kodon-E, Kodon-F, Kodon-H1, Kodon- J, Kodon-LM, Kodon-LO, Kodon-N, Kodon-X2, Kodon-X3, Kodon-W1, Kodon-W2 ve Kodon-Y baskın fonksiyonel gruplar olarak belirlenmiştir. Fitoplankton kompozisyonu verilerine dayanılarak yapılan Kümeleme Analizi ve fiziksel ve kimyasal parametreler bakımından Cüneyt Sönmez Göleti, Çubuk Gölü, Küçük Akgöl Gölü, Sülüklü Gölü, Akdeğirmen Barajı, Çamkoru Tabiat Parkı Göleti ve Tazlar Satı Gelin Göleti Kayısulu Gölü, Çılgınlar Göleti, Yıldırım Evci Göleti ve Ovacık Gölü Sapanca Gölü ve Anagöl Mogan Gölü, Eymir Gölü, Ağzıkara Göleti, Tınaztepe Göleti ve Gezler Göleti Çavuşcu Gölü, Üçlerkayası Göleti ve Akşehir Gölü Akgöl 1 Gölü ve Karamurat Gölü arasında benzerlik olduğu görülmüştür. Kanonik Uyum Analizi fiziksel ve kimyasal değişkenleri dikkate alarak baskın fonksiyonel grupları ve gölleri 4 farklı gruba ayırmıştır.

The purpose of this study was to determine the species composition and the biovolume of phytoplankton, and the variations in the main physical and chemical parameters affecting phytoplankton distributions in 33 lakes of Akarçay and Sakarya Basin. Sampling was carried out in May 2018 during field trip. Water temperature, specific conductance, pH and dissolved oxygen were measured during field trip using a Hach Lange water probe. Water transparency was determined using a Secchi disk during the sampling. Total phosphorus, total nitrogen and chlorophyll-a were analyzed according to standard methods. The identification and counting of phytoplankton were carried out using an inverted microscope. For counting, Utermöhl sedimentation chamber was used. Total biovolume was calculated from the biovolume of cells. Phytoplankton was evaluated using phytoplankton functional groups. In order to determine the similarities and differences of lakes using phytoplankton and environmental variables, Cluster Analysis and Canonical Correspondence Analysis were performed.During the course of the study, a total of 283 taxa in Sakarya Basin and 132 taxa in Akarçay Basin have been identified in Bacillariophyta, Charophyta, Chlorophyta, Cryptophyta, Cyanobacteria, Euglenozoa, Miozoa and Ochrophyta. Chlorophyta was determined as dominant group in both of the basin lakes. Codon-B, Codon-C, Codon-D, Codon-E, Codon-F, Codon-H1, Codon-J, Kodon-LM, Codon-LO, Codon-N, Codon-X2, Codon-X3, Codon-W1, Codon-W2 and Codon-Y were found to be dominant.Based on Cluster Analysis and physical and chemical parameters Cüneyt Sönmez Pond, Çubuk Lake, Küçük Akgöl Lake, Sülüklü Lake, Akdeğirmen Dam, Çamkoru Nature Park Pond and Tazlar Satı Gelin Pond Kayısulu Lake, Çılgınlar Pond, Yıldırım Evci Pond and Ovacık Lake Sapanca Lake and Anagöl Mogan Lake, Eymir Lake, Ağzıkara Pond, Tinaztepe Pond and Gezler Pond Çavuşcu Lake, Üçlerkayası Pond and Akşehir Lake Akgöl 1 Lake and Karamurat Lake were thought to be similar. Canonical Correspondence Analysis divided the dominant functional groups and lakes into 4 different groups taking into account the physical and chemical variables.