Küre bölgesi kompleks sülfürlü bakır cevherlerinin hidrometalurjik proseslerle değerlendirilmesi

Abstract

Bakır, Küre bölgesi, hidrometalurji, mekanik aktivasyon, liç verimi Bakır sahip olduğu mekanik, fiziksel ve kimyasal pek çok özelliğinden dolayı hem metalik formuyla hem de bileşik formuyla pek çok kullanım alanına sahiptir. Bakır üretiminde kullanılan geleneksel yöntem pirometalurjik yöntemlerdir. Fakat hem mali hem de çevresel sebeplerden dolayı bu yöntemin yerini hidrometalurjik yöntemler almaya başlamıştır. Bu çalışmada, Küre bölgesi sülfürlü kompleks cevherlerinden hidrometalurjik prosesler yardımıyla içerisinde bulunan bakırın asit çözeltisinde çözdürülerek bakır kazanımı amaçlanmıştır. Mekanik aktivasyonun liç verimliliği üzerindeki etkilerinin belirlenebilmesi için aktivasyon öncesi ve sonrası kalkopirit cevherinde elde edilen bakır verimliliği karşılaştırılmıştır. Kompleks bir cevher olan Küre Bilgesi bakır cevherlerinde bulunan ve genellikle yüksek sıcaklık prosesleriyle elde edilen bakırın daha çevreye duyarlı bir yöntem olan hidrometalurjik proses ile kazanımının sağlanabilmesi amacıyla mekanik aktive edilmemiş ve edilmiş cevher üzerinde farklı süre, katı oranı ve hidrojen peroksit ilavesi çalışmaları yapılmıştır. Bu parametrelerin sülfürik asit içerisinde liç çalışmaları yapılmış olup elde edilen çözeltiler atomik absorbsiyon spektroskopisi yardımıyla analiz edilmiştir. Deneylerde H2SO4 yardımıyla cevher içinde bulunan bakır çözeltiye geçirilmiş olup süzme yöntemiyle diğer bileşenlerinden ayrılmıştır. Deney sonuçlarına göre en yüksek verim mekanik aktive edilmiş cevher üzerinde yapılan çalışmada 3M'lık H2SO4 çözeltisi içerisinde, 2 saat sürede, hacimce %20 H2O2 ilavesi yapılmış çalışmada ölçülmüş olup bu değer %66,2'dir.

Keywords: Copper, Kure region, hydrometallurgy, mechanical activation, leaching efficiency Copper is a metal that has many using areas in both metallic form and compound form due to its mechanical, physical and chemical properties. The traditional method used in copper production is pyrometallurgical methods. However, due to both financial and environmental reasons, this method has been replaced by hydrometallurgical methods. In this study, it is aimed to obtain copper by dissolving in the acid solution with the help of hydrometallurgical processes of the copper in the sulfurous complex ores of the Küre region. In order to determine the effects of mechanical activation on leaching efficiency, the efficiency of copper obtained in chalcopyrite ore was compared before and after activation. Complex ores are generally evaluated with high temperature processes . Hydrometallurgical method can be used to be more sensitive to the environment . Various time, solid rate and hydrogen peroxide addition were studied on mechanically activated ore with hydrometallurgical processes. The leach studies of these parameters were made in sulfuric acid and the obtained solutions were analyzed by atomic absorption spectroscopy. In the experiments, it was passed to the copper solution in the ore with the help of H2SO4 and separated from the other components by filtration method. According to the experimental results, the highest efficiency was measured in the study of addition of 20 % H2O2 by volume in 3 molar H2SO4 for 2 hours on mechanically activated ore and this efficiency is 66,2%.