Artvin ilindeki farklı derelerin hidroelektrik enerji potansiyelinin ve yapılabilirliğinin incelenmesi

Abstract

Anahtar kelimeler: HES, Artvin ili Enerji Potansiyeli, Su türbinleri. Bu çalışmada, Akarsuların enerji potansiyelinden elektrik üretebilmek için hidroelektrik santralleri kurulmaktadır. Bu santraller sayesinde akan suyun enerjisi mekanik sistemler yardımıyla elektrik enerjisine dönüştürülmektedir. Hidroelektrik Santrallerde (HES) farklı tipte türbinler kullanılarak elektrik üretimi yapılmaktadır. Türbinlerin seçimi akarsuyun debisi ve net düşüsüne bağlıdır. Ülkemizdeki akarsu debi ve net düşülerine göre genel olarak baraj türbini olarak bilinen Francis türbinleri ve küçük akarsu türbini olarak bilinen Pelton türbini kullanılmaktadır. Dünyada enerji tüketim ihtiyacının ve üretim maliyetlerinin artması daha ucuz üretim yapan sistemlere yönelimi arttırmaktadır. Bu nedenle ülkemizde de önemli oranda enerji üretimi akarsular üzerine kurulan Hidroelektrik Santralleri (HES) ile gerçekleştirilmektedir. Ülkemizin en yoğun akarsu kaynağı doğu Karadeniz bölgesinde olduğu bilinmektedir. Son on yıldır doğu Karadeniz bölgesinde kurulan HES sayısında önemli bir artışın olduğu gözlemlenmektedir. Bu çalışmada Artvin ilinde bulunan uygun yüksekliği ve debisi ile kurulabilecek olan Hidroelektrik santrallerde kullanılabilecek türbin tipleri seçimi yapılmıştır. Seçilen türbinin üretim kapasitelerine bağlı olarak maliyet hesabı yapılmıştır. Yapılan maliyet hesaplamalarına göre üretilen enerji ile kuruluş maliyetlerinin karşılanma süreleri farklı yöntemlerle hesaplanarak karşılaştırılmıştır. Yapılan bu çalışmalardan elde edilen sonuçlara göre HES'in yapılabilirliği tespit edilmiştir. Sonuç olarak enerji üretim potansiyeline sahip olan Artvin ili akarsularından elde edilebilecek enerji ve HES'lerin kurulabilme potansiyelleri tespit edilmiştir.

Keywords: HEP, Artvin Province Energy Potential, Oltu suyu Creek Water Turbines Hydroelectric plants are built to produce electrical energy via the potential energy of streams. With these hydroelectric plants, the energy of streams are conducted into electrical energy by the help of mechanical systems. In Hydro Electric Plants (HEP) different types of turbines are used to produce electricity. The flow of the stream and the net head impacts the type of turbine that is required. In our country according to the flow of the stream and the net head, Francis turbines that are generally known as dam turbines and Pelton turbines that are known as small stream turbines are used. The increase in energy consumption and production costs in the world has increased the search for cheaper energy production systems. Because of this, a significant amount of energy produced in our country is provided by Hydro Electric Plants (HEP) that have been built on streams. It is known that the most dens stream source in our country is in East Black Sea Region. In the last 10 years there has been an important increase in the amount of hydroelectric plants built in the East Black Sea Region. In this study, the choice of the correct turbine type which can be used to build the hydroelectric plants for the appropriate height and flow rate of the streams of Artvin province has been determined. The cost evaluation of the turbine that has been chosen was determined according to the energy production capacity. The energy production and the time to compensate the cost of construction has been calculated and compared by different methods according to the cost evaluation. According to these studies the ability to construct hydroelectric plants were determined. In conclusion, the energy that can be produced and the potential to construct hydroelectric plants on the streams of Artvin province have been determined.