Sakarya Üniversitesi kampüs bölgesinde bina içi radon konsantrasyonunun belirlenmesi

Abstract

Bu tez çalışmasında Sakarya Üniversitesi Kampüs Yerleşkesinde kapalı ortam radon aktivite konsantrasyonlarını ölçmek, yıllık maruz kalınacak radyolojik dozları hesaplamak ve kampüs bölgesinin radyolojik risk haritası oluşturmak için SAÜ kampüs içindeki farklı binalarda (fakülteler, yurtlar, lojmanlar, idari ve akademik birimler vb.) mevsimsel dönüşümlü radon konsantrasyonu ölçümü yapılarak, radon gazı birikimini etkileyen faktörler belirlenmiştir. Yapılan ölçümlere göre bina içi radon yoğunluğu 0,2 Bqm-3- 149,53 Bqm-3 aralığında değişmektedir. Yıllık ortalama radon aktivitesi 38,7 Bqm-3, yıllık ortalama etkin doz ise 1,09 mSv/yıl bulunmuştur. Bu sonuçlara ulaşmak için Sakarya Üniversitesi Kampüs Yerleşkesinde önceden belirlenen 32 binada bulunan memur ve öğretim görevlilerinin ofislerine ve öğrenci dersliklerine LR-115 tipi plastik dedektörler yerleştirilmiş ve her 3 ayda bir dedektörler yenileriyle değiştirilerek mevsimsel radon konsantrasyonunun değişimi ölçülmüştür. Bu periyotlarda alınan filmler laboratuarlara getirilerek üzerinde alfa sayımı yapabilmek için iz kazıma yöntemi kullanılmıştır. Alfa duyarlı dedektörlerin üzerindeki izlerin sayısı 10x10 büyütmeli optik mikroskop kullanılarak belirlenmiş ve radon konsantrasyonuna karşı gelen iz yoğunluğu sonuçları elde edilmiştir. Bu çalışmada aynı zaman da ölçüm yapılan fakültelerde çalışan bazı akademik ve idari personele bulundukları ofislerde havalandırma, havalandırmanın mevsimsel değişimi türünde sorulardan oluşan bir anket uygulanmış ve elde edilen sonuçlar ölçülen radon aktivite konsantrasyon sonuçları ile karşılaştırılmıştır. en çok havalandırma ilkbahar ve yaz mevsiminde yapılmıştır. Çalışma sonucunda ortalama mevsimsel radon yoğunlukları en düşük (21,1 Bq/m3) yaz mevsiminde, en yüksek (63,1 Bq/m3) kış mevsiminde ölçülmüştür. Bulunan bu değerlerin yapılan anket sonucu ile uyuştuğu gözlemlenmiştir. Ayrıca fakülte binalarının katları arasında ölçülen radon aktivite konsantrasyonlarının karşılaştırmaları yapılmış ve üst katlara çıktıkça radon konsantrasyonunun azaldığı gözlemlenmiştir. Ölçüm sonuçları Uluslararası Radyolojik Koruma Komisyonunun (ICRP) belirlediği radon konsantrasyon değeri (evler için 200-600 Bq/m3) ile karşılaştırılmış ve sonuçların bu sınır değerin altında çıktığı görülmüştür.

In this thesis study, seasonal alternating radon in different buildings (faculties, residences, lodgings, administrative and academic units, etc.) in the SAÜ campus to measure indoor concentration radon activity concentrations at Sakarya University Campus Settlement, calculate annual radiological doses and create a radiological risk map of the campus area. and the factors affecting radon gas accumulation were determined. According to the measurements made, the indoor radon density varies between 0,2 Bqm-3–149,53 Bqm-3. Annual average radon activity was found to be 38,7 Bqm-3, with an average annual effective dose of 1.09 mSv/y. In order to reach these results, LR-115 type plastic detectors were placed in offices and student classrooms of 32 officers and instructors in the campus campus of Sakarya University Campus and the change of seasonal radon concentration was measured every 3 months by replacing the detectors with new ones. Films taken in these periods were brought to the laboratories and track scraping method was used to perform alpha counting. The number of traces on alpha-sensitive detectors was determined using a 10x10 magnification optical microscope and the trace density results corresponding to the radon concentration were obtained. In this study, a questionnaire consisting of questionnaires such as seasonal variation of ventilation and ventilation was applied in the offices where some academicians and administrative staff working in faculties were measured and the results obtained were compared with measured radon activity concentration results. most ventilation was done in spring and summer. The average seasonal radon intensities at the end of the study were lowest (21,1 Bq/m3) in the summer and the highest (63,1 Bq/m3) in the winter. These values were found to be in agreement with the results of the questionnaire. In addition, radon activity concentrations measured between the floors of faculty buildings were compared and it was observed that the radon concentration decreased as they moved upstairs. The measurement results were compared with the radon concentration value (200-600 Bq/m3 for houses) determined by the International Commission on Radiological Protection (ICRP) and the results were below this limit.