Bu çalışmada "Âlûsî'nin Tefsirinde Ayetlerin İşârî Açıdan Yorumu" konusu incelenmiştir. Çalışma üç ana bolümden ibarettir. Birinci bölümde Âlûsî'nin hayatı, eserleri, İslâmi ilimlerdeki yeri, tefsiri, genel anlamda işârî tefsir ve özellikle de Âlûsî'nin işârî tefsiri hakkında bilgi verilmiş ve değerlendirmeler yapılmıştır. İkinci bolümde Âlûsî'nin 47 suredeki işârî tefsirinin Fatiha'dan Yunus suresine kadar olan kısmı işlenirken, Yunus suresinden Cum' a suresine kadar olan kısmı da üçüncü bölüm olarak ele alınmıştır. Bu sureleri incelerken önce ayetin metni, sonra meali, ondan sonra da Âlûsî'nin işârî tefsiri verilmiş, kimi zaman ihtisar, kimi zaman izah, kimi zaman eleştiri, kimi zaman da karşılaştırmalar yapılmıştır. Bu çalışma ile biz, Âlûsî'nin, işârî tefsirinde batınîlerin batından başkasını kabul etmeyen fikirlerinden, zahirîlerin de zahirden başkasını kabul etmeyen düşüncelerinden uzak kaldığına şahid olduk. Bununla beraber Âlûsî'nin de zaman zaman tekellüflü yorumlara girdiğini gözlemledik. Gerek bu tekellüflü yorumları ve gerekse işârî tefsirinden dolayı hem kendi zamanında, hem de daha sonraki zamanlarda şiddetli eleştirilere maruz kaldığına tanık olduk. Buna rağmen eleştirenler de dahil hiç kimse Âlûsî'yi bâtınîlikle suçlamamıştır. Çünkü Âlûsî zahiri esas almış, işârî yorumu ise ikinci derecede düşünmüştür. Zaten ayetlerin hepsini değil, kendince işârî yoruma müsait olanları tefsir etmeye çalışmıştır.
In this work, implicit interpretation of the Verses of The Qoran in Alusi's Commentary was studied. This work consists of three chapters: In the first chapter, general information and comments about the implicit commentary and Alusi's life, works, and his status in the Islamic Sciences and especially his own implicit commentary are given. While In the second chapter, the first part of his commentary about the suras which takes place between Fatiha (first chapter of the Qoran) and Yunus sura were examined, the remaining suras up to the Cum'a sura are addressed in Chapter 3. As these suras are examined, the original text of an ayet (verse of the Qoran) and its Turkish translation are given first, and then his implicit commentary are discussed in details, by making either occational comments, critiques and/or comparisons. In this work we have seen that, in his commentary, Alusi is mainly very far from the idias of those who do not accept anythings else other than explicit, (obvious) meaning of the ayets and those who do not accept anything other man their implicit meanings. However, we noticed that sometimes Alusi himself enteres forced (chargable) interperations. Both in his life time and after his death, Alusi has been severly criticized due to both this forced inerpretations and his implicit commentary. Nevertheless Alusi has never been accused of being an impfitician by any body even those who have been bis sever criticss, because Alusi considered the obvious (explicit) meaning as a base and considered the implicit interpretation at a secondary level. In fact, he interpreted only some verses of the Qoran which could be interpreted implicitly according to him. xn
