Faaliyet Tabanlı Maliyetleme, Ön Maliyetleme Küresel rekabet ortamı işletmelerin düşük maliyetli bir işletme olmalarını gerektirmektedir. Dünyanın tek bir pazar haline geldiği günümüzde piyasada fiyatlar artık veri olarak kabul edilmektedir. Böyle bir durumda işletmenin varlığını sürdürmesi ve devamlı gelişme sağlaması ancak müşteri ihtiyaçlarını zamanında ve karlı olarak karşılaması ve maliyetlerini etkin şekilde kontrol etmesiyle mümkündür. Maliyetlerin etkin şekilde kontrol edilmesi kullanılan maliyet sistemi ile yakından ilgilidir. Kullanılan maliyet sistemi; verimsiz alanları, karsız mamulleri, maliyeti yüksek getirisi düşük faaliyet ve mamulleri tespit etme gibi birçok konuda ilgililere yeterince bilgi sağlamalıdır. Uygulanan geleneksel maliyet sistemleri yanlış mamul maliyetleri raporlamakta ve yanlış maliyet bilgileri üretmektedir. Bu yanlışlıklara bağlı olarak maliyet bilgilerini kullanan yöneticiler yanlış yönetim kararları almaktadır. Ancak günümüzde ileri maliyetleme tekniklerinden olan Faaliyet Tabanlı Maliyetleme (FTM) sistemi bu olumsuzluklara bir çözüm olarak 1980'lerde ortaya çıkmıştır. Sistemin temel ilkem "üretim kaynakla rını faaliyetler tüketir ve faaliyetleri de mamuller tüketerek maliyetlenir " Böylelikle faaliyetlerin kontrol edilmesiyle kaynakların daha verimli kullanılabileceği ileri sürülmektedir. Tez çalışmamızda amaç FTM sisteminin işletmelerde uygulanan geleneksel maliyetleme sistemlerine göre daha gerçekçi sonuçlar ortaya koyduğunu göstermektir. Bu durumu kabul ettirebilmek için öncelikle işletmecilik ve imalat anlayışındaki değişiklikler ortaya konarak bu değişikliklerin maliyet sistemleri üzerindeki etkisi anlatılacaktır. Geleneksel maliyet sistemlerinin maliyet hesaplama yöntemi ve bu yöntemin çarpıldığı konusu da ayrıca tartışılacaktır. Geleneksel sisteme alternatif bir sistem olarak FTM sistemi tanıtılarak maliyet hesaplama yöntemi örneklerle açıklanacaktır. FTM sistemi esas olarak işletmede kaynak kullanımına ilişkin bir modeldir. Yani işletmede kaynakların nasıl tüketildiğini belirlemek için öncelikle bu kaynakları tüketen faaliyetlerin belirlenmesi gerektiğini ileri sürmektedir. Çalışmamızda mamullerin üretiminde kullanılan kaynak maliyetlerini öncelikle işletmedeki başlıca faaliyetlere yükleyeceğiz ve sonra maliyetleri hesaplanan faaliyetleri mamul maliyetlerinin tespit edilmesinde kullanacağız. Uygulama çalışmasındaki sonuçlar ile geleneksel sistem sonuçları ayrıca karşılaştırılacaktır. Çalışmanın sonucunda görülmüştür ki; FTM sistemi geleneksel sistemlere göre daha sağlıklı maliyet hesaplamaları yapmakta ve daha güvenilir maliyet bilgileri üretmektedir.
Keywords: Activity Based-Costing, Preliminary Costing Companies need to reduce their production costs in the competitive global business environments. On the one hand, the world has changed to one market; on the other hand, prices are the determinate in the world market. In this case, companies need to satisfy costumer needs on time under the efficient cost control in order to remain standing and obtain continues development. Efficient cost control depends on cost system in practice. Companies' cost system has to define inefficient departments, unprofitable products and activities, which has high cost, low profit. Since traditional cost system used in companies don't include change in cost factors structure and in proportion of factors. These kinds of cost systems don't state the true cost of products and derive unreal cost information. Therefore, managers used this kind of information would make mistake for future managerial decision. Fortunately, as one of the advanced costing techniques, Activity Based Costing (ABC) System emerged in 1980's. The basic principle of the system is that activities use the production sources and the products uses the activities for costing. In this case, with the control of activities, production sources could be used efficiently to find out the cost of products produced. Main purpose of the study is to bring to light that ABC could produce much more realistic result than traditional costing systems could. In order to support this thesis, firs of all we will try to examine new changes in production and business thoughts and then we will explain these changes' effects on cost systems. Costing methods of traditional cost systems and weakness of these methods will be discussed. As an alternative system for traditional cost systems, ABC System will be explained. ABC will be supported with examples and an application. ABC is a Model basically depending on using sources in the company. The model states that first of all, activities using sources have to be determined in order to explain how sources are used in the company. In this study, first, sources costs used production of products produced will be charged to main activities in the company, then, activities determined by costs will be used to calculate the cost of products produced. Application results and traditional cost system results will be discussed in the final section. According to this study, it is concluded that ABC model's cost calculation much more realistic and dependable than traditional cost system
