Hayatü’l-hayevan tercümesi (Giriş, inceleme, metin, dizin-sözlük)

Abstract

Bir çok ihtisar ve tercümeleri olan Hayâtü'l-hayevân, hayvanlarla ilgili bir zooloji kitabı olduğu kadar, bir folklor kitabı olarak da nitelendirilebilir. Tarih, edebiyat, tasavvuf, hadis, tıp, hayvanlarla ilgili hikâyeler, kıssalar ve şiirler, eserin içeriğini oluştururlar. Kitapta yer alan maddeler, hayvan adlarına göre alfabetik düzenle sıralanmış olup genellikle uzundur. Dil bakımından özgün bir malzeme niteliği taşıyan eserde, bir çok hayvan adının filolojik açıklaması yapılmış, değişik dillerde aynı adın aldığı şekiller gösterilmiştir. İmla bakımından düzensizlik gösteren eserde, pek çok Türkçe ve yabancı asıllı kelimenin yazılışında tutarsızlık göze çarpar. Ses bilgisi açısından incelendiğinde Eski Anadolu Türkçesinin özelliklerini yansıtır. Gerek kelime hazinesinin çeşitliliği, gerekse gösterdiği dil özellikleri bakımından son derece kıymetli olan eser, kültür tarihimiz bakımından da incelenmeye değerdir.

Hayatü'l-hayevan is supposed to be zoology book as much as muhadarat and folk book related with animals of which has synopses and translations. History, literature, sufism, hadith, medical, science, stories abaut animals anecdotes and verses form the contents of work. The sequences in the book are ordered according to animal names alphabetically. The sequences are generally long. In the work, that has a great many of specific peculiarities as for its language many animal names were expressed is the study of words and the same nemed figures were displayed in various languages. In the work, at which spelling is shown disorderly, originally many Turkish and foreign words in writing can be seen as incoherent. If it is examined as phonetics, it reflects the characteristics of Ancient Anatolian Turkish. The significant point that has emerged from the survey is that the work having valuable interest in large number of words and language peculiarity is well worth a research for our history too. IX