Avrupa Birliği’nde fikri hakların düzenlenmesi ve malların serbest dolaşımına etkisi

Abstract

Fikri sınai mülkiyet hukuku, doğası gereği hem bölgeseldir (ülkesel) hem de, diğer bütün hukuk alanları gibi içinden çıktığı toplumun izlerini taşır. Dolayısıyla fikri ve sınai mülkiyet yasaları ülkelere ve bölgelere bağlı olarak farklılıklar gösterirler. AB'nin ekonomik bir birlikten öte, bir çok alanda ortak kurallar oluşturarak belki de sonuçta federal bir devlet olmaya gittiği süreçte, bu hakların, Avrupa Birliği 'nin temelini oluşturan malların serbest dolaşım ilkesinin uygulanmasına engel olması hiç de istenen bir durum değildir. Ancak Avrupa Topluluğu'nun kuruluşundan bu yana malların serbest dolaşımı ile bu haklar arasındaki çatışma tarihsel olarak süregelmiştir. Avrupa Birliği organları bu konunun çözümü için çeşitli girişimlerde bulunmuş, bir yandan Adalet Divanı yaptığı yorumlar ile meseleye katkıda bulunmuş, diğer yandan da Komisyon ve Konsey çıkardığı tüzük ve yönetmeliklerle üye devletlerde farklı yasal düzenlemeler ile koruma altına alınan bu hakları, uyumlaştırma gayreti içine girmiştir. Bu yollarla meselenin çözümünde çok önemli mesafeler alınmış olsa da henüz, bu hakların malların serbest dolaşımını engellenmesinin önüne mutlak olarak geçilememiştir. Tezimizde konuyla ilgili 1966 yılında Adalet Divanı' nın incelediği ilk karardan günümüze kadar geçen 33 yıllık sürede önüne gelen birçok dava incelenmiş Adalet Divanı' nın verdiği kararlar değerlendirilmiştir. Tezimizde yine AB organlarının yapmış oldukları yasama faaliyetleri ele alınmış, incelenmiş ve yapılan bu faaliyetlerin yeterli olup olmadıkları tartışılmıştır. Tüm bu değerlendirmelerin ışığında acaba Avrupa Birliği bünyesinde, bu hakların malların serbest dolaşımına engel olmaması için ne yapılması gerekir sorusuna bir yanıt aranmıştır.

One of the main objectives of the EC is to abolish all obstacles to the free movement of goods, capital, people and services within the Community. Intellectual Property Rights (IPRs) are mainly affected by one of these basic freedoms of the European Community namely; "Free movement of goods" which are contained in Articles 30 to 36 of the Treaty. At first sight, there is an 'inherent conflict' between national IPRs whether patents, copyright, or trade marks which are territorial in nature and the Treaty provisions on free movement of goods. In other words their territorial nature conflicts with the goals of the EC Treaty.Therefore it seems difficult to reconcile the objective removing all barriers to free movement of goods with the exercise of a property right granted or guaranteed by national legislation and national courts of Member States. The main aim of this study is to find out a proper balance between the need to ensure the free movement of goods within the Community on the one hand, protection of. i national IPRs on the other hand. To this end this study suggest some solution after eveluating European Union's judicial and legislative attempts. This also had been an ultimate goal of the ECJ when dealing with the IP related cases. European Court of Justice had tried to solve this conflict by way of creating doctrines when cases referred to it from courts of Member States. The Commission and Council of the EU also has long been harmonised this thorny issue. However it could be said at least for the time being that, as long as IP law has not been properly harmonised by the Community law, Member States will remain competent to determine in their national laws the scope of protection of IP rights. The disparities between the national legislations will result in restrictions on the free movement of goods, which, however have to be accepted as long as a Community harmonisation has not been adopted. XI