Türkiye’de yönetim kültürü ve mahalli idarelerin gelişimine etkisi

Abstract

Kültürel unsurlar ve yapılar, etkileşimli olarak birbirini zamanla dönüştürebilen görünümündedir. Bu dönüşüm sürecinde her aşamanın kendine özgü ayırdedici nitelikleri bulunmaktadır. Türkiye'de yönetim kültürünün gelişme sürecinde Osmanlı devleti, toplumsal gereksinmeleri karşılamaya yönelik işlevlerini yerine getirirken, yönetme tarza ve örgütlenme biçimi ile genel yönetsel karakterim ortaya koymuştur. Tanzimat'tan önceki yönetsel karakter, devletin merkezî birliği anlayışına dayanmaktadır. Bunun görünümü olarak adem-i merkeziyete (decentralization) yol ayan gelişmelere merkezin gücünde bir zaaf olarak bakılmıştır. Adem-i merkeziyete yönelik uygulamalardan merkezi güçlendirmek ivin yararlanılmıştır. Yerel yönetimlerin yasallaşarak resmi bir statüye sahip Olabilmeleri Tanzimat' döneminde mümkün olabilmiştir. Bu dönemde; dış dünyaya açılrna, malî merkeziyetçiliğin'' yerleştir ilmesi gereği, dış devletlerin yaptıkları baskılar ve ayrıca girişilen reformların halka benimsetilmesi ihtiyacı yerel yönetim kurumlarının oluşturulmasının altında yatan nedenlerdir; Tanzimat dönemi, modem anlamda merkeziyetçiliğin esas alındığı ve kuramlarının oluşturulduğu bunun yanında modern yerel yönetim kurumlarının da tohumlarının atıldığı bir dönem olarak târihe geçmiştir. Türkiye Cumhuriyetine de bu anlayış miras kalmıştır. Devletin örgütlenmesi ve ideolojik karakterinde merkeziyetçilik görülmektedir. Ekonomik ve sosyal icraatlardaki merkeziyetçi anlayışta, hizmetlerin iyi işlemesine yönelik teknik nedenlerden çok, siyasal nedenler etkili olmuştur. Yerel yönetimlerin güçlendirilmesine, sivil oluşumlara ve yetki devrine sıcak bakılmamıştır.

In historical process, applications about administration follows a process which has affected one subsequent stage, but every stage has subjective discriminated attribute. Because, cultural factor and structure can transform into each other, as interaction, with time. In developing process of administration cultural of Turkey, Ottoman Empire has took on functions, as aimed to serving social needs. While it made these functions, administrative style and formed organization style also put them general administrative character. In the period Tanzimat, administrative character relied on the unity understanding of state So general power had looked developments, which lead local government, as weakness. Consequently, It benefited from applications, which seemed as local government's, for strengthening central government. It was possible that local governments had formal status in Tanzimat period. In this period, opening external world, feeling need to put fiscal centralization and especially press on Ottoman government by external states, efforts saving this condition owing to success of made reforms basing on people were reasons which underline forming local governments. Tanzimat period, in modern sense, relied on centralism and constructed its institutions on centralism. Nevertheless, institutions of modern local government was fertilized in this period, too. Republic of Turkey took over this understanding from this period. In character of state's organization and its ideological, above-mentioned centralism has been seen. In centralism comprehension related to activities of economic and social, improving services better is more effective in technical reasons than politic reasons. In this period, it didn't appropriate sttengthening local government, civil formation and authority turn. X