Kocaeli - Kandra Türkmenlerinde (Manavlar) geçiş dönemleri (Doğum-evlenme-ölüm )

Abstract

ÖZET ANAHTAR KELİMELER: Kandıra, Manav, Doğum, Evlenme, Ölüm Bu çalışma, Kocaeli ilinin Kandıra ilçesine bağlı Bağırganlı, Antaph ve Safalı köylerinin geçiş dönemi adet ve inanmalarım ele almaktadır. İnsanın yaşantısında doğum-evlenme-ölüm gibi üç önemli aşamayı içine alan geçiş dönemleri; sosyal norm dediğimiz töre, gelenek, görenek, örf, adet, teamül, moda açısından da önemlidir. Çalışmanın amacı Bağırganlı, Antaph ve Safalı'da yaşayan ve "Manav" adı verilen yerli halkın kültürünü geçiş dönemleri doğrultusunda araştırmak. Anadolu'nun farklı yörelerindeki kültürlerle karşılaştırmak ve bu kültürü oluşturan inşam daha iyi anlamaktır. Araştırmanın giriş bölümünde araştırmanın konusu, amacı, kapsamı metodu hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde, araştırma alam tarihi, coğrafi, bitki örtüsü, nüfusu yönüyle tanıtılmış; bölgede yaşayan ve yerel ağızda "Manav" adı alan Türkmen grubun kimliği üzerinde durulmuştur, insanın hayatını düzenleyen, kolaylaştıran sosyal normlar (töre, gelenek, görenek, örf, adet, teamül, moda) ve doğum-evlenme-ölüm hakkında bilgi verilmiştir. ikinci bölümde, doğum-evlenme ve ölümle ilgili olarak düzenlenen anketlerin sahadaki uygulaması sonucunda elde edilen malzeme sunulmuş ve bu malzemenin değerlendirmesi yapılmıştır. Bu bölüm üç ana başlıkta ele alınmıştır. Bölümün ilk alt başlığı olan "doğum"da doğumla ilgili âdet ve inanmalar, doğum öncesinden başlayarak, doğum sırası ve doğum sonrası olarak ele alınmıştır. Kadirim hamileliğinden doğan çocuğun sünnetine, çocuğa söylenen ninnilere kadar geçen sürelerde uygulanan pratikler yer almıştır. Bu bölümün ikinci alt başlığı olan "evlenme" de bu aşama, evlilik biçimlerinden başlanarak, düğün ve düğün sonrası sırasıyla olmak üzere verilmiştir. Geçiş dönemlerinin üçüncüsü olan "ölüm", üçüncü alt başlıkta ele alınarak geride kalanların ölüye uyguladıkları pratikler, ölümle ilgili âdet ve inanmalar, ölüm öncesi, ölüm sırası, ölüm sonrası sıralamasıyla anlatılmıştır. Çalışmanın genel bir değerlendirilmesinin yapıldığı bölüm sonuçtur. Çalışmalar sırasında kullanılan kaynaklar sözlü ve yazılı olmak üzere iki ayrı başlık alanda verilmiştir. Araştırma sahasında çekilen fotoğraflar, bölgede kullanılan bazı ifadelerin anlamlarının gösterildiği bir sözlük, bölgeyle ilgili bir harita, çalışmalar sırasıda doğum, evlenme, ölüm olgulanyla ilgili kullanılan sorular ekler bölümünde yer almıştır. Geçiş dönemleri, toplumun her kesimini geçmişten geleceğe ilgilendiren, toplumsal değişim ve gelişim süreçlerini gösteren önemli aşamalardır.

The Transition Periods (the birth, the marriage, the death) for the Turkmen People in Kandıra, Kocaeli KEYWORDS: Kandıra town, Manav people, Transition periods. This study focuses on the traditions and beliefs of transition periods which include the three most important phases of human life - the birth, the marriage and the death at Bağırgaııh, Antaph and Safali villages in Kandıra, Kocaeli. The transition periods which include the three most important phases of human life are also important in terms of social norms, traditions, custom and usages, rules, practices and fashion. The purpose of the study is; To explore the culture of the people called "Manav" at Bağırganh, Antaph and Safali regarding the transition periods, To compare their culture to other cultures in different parts of Anatolia, To understand the people composing this culture better. The purpose, topic, scope and method of the research are introduced, the history of the research field, geography, flora and population are described and the identity of the people called "Manav" in the district is portrayed in the first chapter. Social norms that regulate and facilitate human life (traditions, custom and usages, rules, practices and fashion) and the transition periods (the birth, the marriage and the death) are also introduced in the first chapter. The data obtained through the administration of the questionnaires prepared for questioning the rituals about the birth, marriage and death is presented and evaluated in the second chapter. The traditions and beliefs about the first period, the birth, are studied in three phases as pre-birth, birth and post-birth practices. These practices range from the pregnancy of the mother to circumcision of the child and the lullabies murmured. The traditions and practices about the second period, the marriage, are studied again in three phases as pre-marriage, marriage ceremony and marriage. The last transition period "the death" is also studied similarly as the practices and traditions for pre-death, death and post death. The last chapter is devoted to a general summary of the research and some interesting tables. The sources of information in the research study are given under the headings of oral and written sources. The pictures taken in the field, a dictionary that gives the meanings of vocabulary commonly used in the district, maps and the questions that are used to detail the birth, the marriage and the death periods took place in the appendix section. Transition periods that is related to all segments of the society from past to future are important phases that show the grades of social change and development. XIII