Prizren Türk halk kültüründe geçiş dönemleri (doğum-evlenme-ölüm)

Abstract

Bu çalışma, Kosova'nın Prizren kentinde yaşayan Türklerin geçiş dönemi inanmalarını ve uygulamalarını ele almaktadır. İnsanın hayatının en önemli geçiş dönemleri; doğum, evlenme ve ölümdür. Geçiş dönemlerinde birey, çeşitli adet ve inanmalarla yeni hayatına, hayatındaki yeni döneme hazırlanır.Sosyal normlar olarak adlandırılan töre, gelenek, görenek, örf, adet, teamül ve moda toplumun halk kültürünü oluşturur. Halk kültürü, bireyin toplum içerisindeki yaşantısında, düzeni ve uyumu sağlar. Ayrıca toplumların geçmişi ve geleceği arasında bir köprü vazifesi görmekte, milletlerin varlıklarını ve birliklerini korumalarına büyük ölçüde yardımcı olmaktadır.Araştırmanın giriş bölümünde araştırmanın konusu, önemi, amacı, kapsamı ve metodu hakkında bilgi verilmiştir.Birinci bölümde, araştırma alanı olarak seçilen Kosova ve Prizren tanıtılmış; bölgede yaşayan Türklerin durumuna değinilmiştir. Ayrıca insanın hayatını düzenleyen sosyal normlar (töre, gelenek, görenek, örf, adet, teamül, moda) bilgi verilmiştir.İkinci bölümde; doğum, evlenme ve ölümle ilgili olarak yapılan çalışmanın sonucunda elde edilen malzeme sunulmuş ve değerlendirmesi yapılmıştır. Bu bölüm üç ana başlık altında ele alınmıştır. Bölümün ilk alt başlığı ?doğum? olarak belirlenmiştir. Doğumla ilgili âdet ve inanmalar, doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası olarak ele alınmıştır. Bölümün ikinci alt başlığı olarak belirlenen ?evlenme? bölümünde, evlilik biçimleri, evlilik aşamaları, düğün öncesi, düğün ve düğün sonrası olarak verilmiştir. Geçiş dönemlerinin üçüncüsü olan ?ölüm?, üçüncü alt başlıkta ele alınmıştır. Ölümle ilgili âdet ve inanmalar, ölüm öncesi, ölüm sırası, ölüm sonrası sıralamasıyla anlatılmıştır.Sonuç bölümünde, çalışmanın genel bir değerlendirilmesi yapılmıştır.Çalışmalar sırasında kullanılan kaynaklar sözlü ve yazılı olmak üzere iki ayrı başlık altında toplanmıştır. Araştırma sırasında temin edilen fotoğraflar ekler bölümünde yer almıştır.

This study focuses on beliefs and traditions and beliefs of transition periods of Turks who live in Prizren in Kosova. The most important transition periods of human life are birth, marriage and death. In these periods any individual is prepared for new life, new period in life with various practices and beliefs.Custom and usages, rules, traditions, practices and fashion named as social norms constitue the public culture. The public culture provides order and harmony in the social life of individual. Furthermore, it functions as a bridge between the past and future of societies and helps to protect nation?s wealth and unity on large scale.In the introduction part, the purpose, topic, scope and method of the research are introduced.In the first chapter, Kosova and Prizren chosen as research field are portrayed; the situation of Turks who live in there is mentioned. In addition, social norms which organise human life (traditions, custom and usages, rules, practices and fashion) are presented.The data obtained through the study about birth, marriage and death is introduced and evaluated in second chapter. This part is studied in three phases. The first sub-title of the chapter is ?birth?. Practices and beliefs related to birth are discussed as pre-birth, birth and past-birth. In the ?marriage? section chosen as second sub-title the marriage ways and phases are given as pre-marriage, marriage ceremony and past- marriage. The last transition period ?death? is the third sub-title. The traditions and beliefs about the death are also studied in phases pre-death, death and past death.Last chapter is devoted to a general evaluation of the research.The sources of information used in the research study are given under two headings of oral and written sources. The pictures taken in the field took place in appendix section.