Tedarik zincir yönetiminin sistem dinamiği ve ajan bazlı yaklaşımla modellenerek karşılaştırılması

Abstract

İnsanoğlunun ihtiyaçları ilk insandan bu zamana kadar geçen sürede farklılıklar ve gelişmeler göstermiştir. Her geçen gün ihtiyaçları artarak yaşamı daha da karmaşıklaşmıştır. Zaman geçtikçe bu farklılaşan ihtiyaçları karşılamak için firmaların rekabete girmeleri kaçınılmaz olmuştur.Firmalar rekabetin olduğu bu pazarda artık daha çok verimlilik üzerine odaklanmaya başlamışlardır. Bu odaklanma ise küreselleşme eğilimi açısından toplam verimlilik çalışmalarını arttırmıştır. Toplam verimlilik ancak, hammaddenin elde edilmesinden nihai tüketiciye ulaşmasına kadar ki geçen nakliye, imalat, stok, pazarlama, teslim, müşteri hizmetleri süreçlerinin etkin bir şekilde yürütülmesi ile sağlanabilir. Bunun için, gerekli olan malzeme ve bilgi akışının koordineli bir şekilde bağımsız firmalar arasında sağlandığı sistem Tedarik Zinciridir.Bu çalışmada öncelikle Tedarik Zinciri genel ve tarihsel olarak incelenmiştir. Daha sonraki bölümlerde Tedarik Zinciri ve Yönetimi, firmaların toplam verimliliğini etkilemesi açısından incelenmiş, Simülasyon Teknolojileri ve Paradigmaları hakkında genel bilgiler verilmiş, Sistem Düşüncesi ve Sistem Dinamiği yaklaşımı doğrultusunda; sistem, yapı, davranış, dinamiklik kavramları açıklanarak Sistem Dinamiği kapsamında modellenme ile ilgili bilgi verilmiştir. Daha sonra Ajan ve Ajan Bazlı Modellemeler konusunda bilgiler verilmiş ve örnek bir model uygulaması ile ajan bazlı modelleme detaylı olarak açıklanmıştır.Sonuçta, mevcut yöntemlerden farklı olarak Sistem Dinamiği ve Ajan Bazlı modelleme anlayışı çerçevesinde aynı problem için iki ayrı model oluşturulması çalışması yapılmış ve bu çalışmada Tedarik Zincir Yönetiminin dinamik sistem analizi ortaya konulmuştur.Uygulama bölümü, üç aşamadan teşkil edilmiştir. Birinci aşamada, her iki yaklaşımla modelin oluşturulması esas alınmıştır. Modellerin oluşturulmasından sonra, Tedarik Zincir Yönetimi çalışma sonuçları model üzerinde test edilmiştir. İkinci aşamada, gerçek hayatta Tedarik Zincir Yönetimi uygulayan işletmelerden veriler alınarak modelleme üzerinde uygulanmıştır. Veriler İskenderun Demir Çelik Fabrikaları AŞ. den alınmıştır. Modelin ortaya koyduğu sonuçlar ile gerçek hayattaki sonuçlar karşılaştırılarak anlamlı bir fark olup olmadığı incelenmiştir.Her iki modelinde doğru sonuçlar ürettiği görülmesi üzerine karşılaştırma aşamasına geçilmiştir. Bu aşamada her iki model ürettikleri sonuçlar, simulasyon teknolojileri, geliştirilebilme özellikleri ve geleceğe açılımları konusunda birbirleri ile karşılaştırılmıştır.Sonuç olarak, her iki modelinde birbirine çok yakın sonuçlar ürettiği görülmüştür. Her ikisi de Tedarik Zinciri Yöneticisinin karar destek noktalarına ilişkin farklı senaryoları incelemesi ve bu senaryoların ortaya koyduğu olası sonuçları göz önünde bulundurarak etkili kararlara ulaşmasına imkan sağlamaktadır.Ancak, Ajan Bazlı Modellemenin, model kurmada sağladığı kolaylığı, sadeliği, esnekliği, farklı yaklaşımları aynı modelede kullanabilme ve sürekli gelişime daha açık olması nedeniyle, TZY problemleri için daha uygun ve etkili olduğu değerlendirilmiştir.

From the time of first human being until now, the needs of them have been changed and differentiated. Each day since the beginning, the needs of human beings have been increased and being more complicated compared to the first days. By the passing of the time, the competition among the firms became inevitable for meeting those needs.In this new competitive market, companies mostly concentrated on the efficiency of production. This tendency toward globalization also increased the works done on the total efficiency. Total efficiency is the process which starts with getting the raw material and end by reaching the last consumer. This process includes transportation, production, stocking, marketing, delivery, customer services. The interconnection between independent companies to exchange the materials and knowledge in a organized way in order to reach this goal is called Supply Chain.In this thesis, firstly we have examined Supply Chain in general and historical way. At the next chapter, Supply Chain and Management was in a way how it influences the companies in total efficiency. After that, it was given general information about Simulation Technologies and Paradigms. Then, Systems Thinking and Systems Dynamics were investigated. Through this new approach of system, structure, behavior, dynamism concepts were explained. Furthermore, we have given some information about Agent, System Dynamics and Agent Base Modeling. Besides, Agent Base Modeling system was explained with the help of an anylogic sample model.Finally, we create two models with the approach of Systems Dynamics and Agent Base Modeling and put forward the Dynamic System Analysis of Supply Chain and Management.The application part of the research was constituted of three steps. At the first step, the fundamental issue was building a model with both two approaches. After this, research of Supply Chain and Management was tested on two models. At the second step, we applied data from real market enterprise which name is İskenderun Iron and Steel Company. The results of two models were compared with real market data and the differences were investigated.When we saw that both models have given us true results, we started to compare the models with each other. This comparison was made with their results, simulation technologies, development capabilities and contribution for future researches. it can be possible for the managers to create different strategies with making analysis over decision points.As a result, we saw that the models have given us approximately similar results. So it can be possible to investigate the interactions of basic factors of Supply Chain Management with the help of the models. So both models can help Supply Chain Managers to investigate different scenarios over decision points, to reach and give effective solutions.However, it is possible to say that Agent Base Modeling is more suitable and effective than the other modeling systems for Supply Chain and Management problems because of its easiness, simplicity and using different approaches for building a model and being wide open to progress.