II. Meşrutiyet döneminde Edirne vilayeti hapishaneleri

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu'nda zindandan hapishaneye geçiş, Tanzimat Dönemi ile başlayan bir süreçtir. Tanzimat ve Sultan Abdülhamit dönemleri hapishaneler için kuruluş ve yapılanma dönemleridir. Hapishanelerin yoğun olarak ıslah edilmeye çalışıldığı zaman ise II. Meşrutiyet Dönemidir. Yukarıda adı geçen dönemlerde İmparatorluğun tüm hapishanelerinde yoğun çalışmalar yapılmıştır. Edirne vilayeti merkez sancakla birlikte bağlı tüm sancak ve kaza merkezlerinde Tanzimat Dönemi ile başlayan süreç Sultan Abdülhamit ve II. Meşrutiyet dönemlerinde takip edilmiştir. Tanzimat ve Sultan Abdülhamit dönemleri hapishane inşaatlarının başladığı dönemdir. Fakat inşa edilen yeni hapishaneler kısa sürede ihtiyaca cevap veremez hale gelmiştir. 1880 Hapishaneler Nizamnamesi bu dönemde hazırlanmış ve yürürlüğe girmiştir. Fakat uygulamada, İmparatorluk genelinde olduğu gibi Edirne vilayetinde de başarılı olamamıştır. Dönemin en büyük sorunu hapishanelerdeki izdiham ve buna bağlı asayiş ve hastalıklar gibi sorunlardır. Diğer yandan Sultan Abdülhamit Dönemi iyi niyetli ve insan merkezli çalışmaların yapıldığı dönemdir. II. Meşrutiyet Dönemi ise aynı zamanda hapishane ıslahatı dönemidir. Hapishaneler fiziki açıdan, mahkûmlar ahlaki bakımdan, hapishane çalışanları başta gardiyanlar olmak üzere disiplin açısından bu dönemde ıslah edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda çok yoğun çabaların sarf edildiği dönemin, mahkûmların hayatlarına olumlu yansımaları olmuştur. Yapılan ıslahatlar Edirne örneğinde her ne kadar tam anlamıyla hayata geçirilemese de mahkûmların üretici hale getirilmesi, gardiyan merkezli hapishane çalışanlarının disipline edilmesi gibi konularda kısmi başarı sağlanmıştır. II. Meşrutiyet Dönemi hapishane ıslahatları Edirne vilayeti örneğinde çok yoğun çabaların görüldüğü fakat uygulamada hedeflenen başarının yakalanamadığı bir dönemdirAnahtar Kelimeler: II. Meşrutiyet, Hapishaneler, II. Abdülhamit, Tanzimat Dönemi, Mahkum ve Gardiyanlar.

At the Ottoman Empire, the transformation process of dungeons to prisons started with the Tanzimat Era. The foundation and construction period for prisons began and completed during the Tanzimat Era and the reign of Sultan Abdulhamid Han. However, the rehabilitation and reform efforts for the prisons mostly occurred at the II. Constitutional Monarchy Period. In all those periods, there had been intense efforts for rehabilitation of all prisons throughout the Ottoman Empire. The rehabilitation and reform periods that began with the Tanzimat Era in the central sanjak and all districts of Edirne Province also continued in the Sultan Abdülhamid and II. Constitutional Monarchy Periods. Moreover, The Tanzimat and Sultan Abdülhamid Eras were also the periods for the constructions of new prisons. However, after a short period of time it was understood that even these newly constructed prisons were not large enough to meet the ever increasing needs. The Prisons Regulations prepared and passed into law at 1880. However, these legislation efforts were not able to be successful throughout the Empire as well as in the case of Edirne Province. The most important problem during the period considered was the extremely crowded prisons and due to the overpopulation, the security and health problemswas in rampant. On the other hand, the Sultan Abdülhamid Era was the period known for the implementation of well-intentioned and human centered regulations. The II. Constitutional Monarchy Period was also the period for increased efforts for prison reforms. These efforts were to physically rehabilitate prisons, to give moral education to prisoners and to discipline guardians to provide better conditions for the people in prisons. All these efforts at least partly paid at the end and the periods of intense rehabilitation efforts resulted in favorable outcomes for prisoners. Although it was difficult to conclude that all of the efforts and regulations had been successful and functioned completely, they had been partial achievement in some areas such as in disciplining guardians and administrative personnel at the prisons and turning prisoners into successful producers of many items. We had witnessed intensifiedefforts to reform the prisons throughout the Empire and similarly in the case of Edirne Province during the II. Constitutional Monarchy Period; however, we can conclude that all these legislation and reform efforts had been partially successful at best to achieve intented targets.Keywords: II. Constitutional Monarchy, Prisons, II. Abdülhamid, the Tanzimat Era, Prisoners and Guardians.